Een
alternatieve munteenheid of
alternatieve valuta is een
munteenheid die geen wettig betaalmiddel van een land, regio of streek is (zoals de munteenheden die vastgelegd zijn in de
ISO 4217), of dit in het verleden was (zoals historische munteenheden), maar die wel als
betaal- of
ruilmiddel wordt gebruikt. Een aantal van deze munteenheden (met name
cryptogeld) zijn beschreven in een voorstel voor een aanvullende, nieuwe ISO-standaard: X-ISO 4217. Ze worden soms ook wel complementaire munteenheden genoemd. Volledigheidshalve zijn in dit artikel ook de in (
online)
spellen gebruikte munteenheden opgenomen, ofwel vormen van
speelgeld en
geldsimulaties.