Marija Gimbutas (Litouws: Marija Gimbutiene, geboren als Marija Birute Alseikaite) (Vilnius (Litouwen), 23 januari1921 - Los Angeles (Verenigde Staten), 2 februari1994) was een Litouws-Amerikaans archeologe en als zodanig een onderzoekster van de neolithische en bronstijdculturen van het "Oude Europa", een door haar ingevoerde term. Haar tussen 1946 en 1971 uitgegeven werken introduceerden nieuwe zienswijzen door traditioneel veldwerk te combineren met linguïstische en mythologische interpretaties. Veel van haar werk wordt tegenwoordig echter niet meer geaccepteerd.