Bitwa pod Gniewem – starcie zbrojne, które miało miejsce w dniach od
22 września do
1 października 1626 roku pomiędzy siłami
Rzeczypospolitej i
Szwecji. Armią polską dowodził król Polski
Zygmunt III Waza, zaś armią szwedzką – król Szwecji
Gustaw Adolf. W zasadzie obie strony osiągnęły swoje cele - Polacy nie utracili
Gdańska , a Szwedzi nie dali się rozbić i nie stracili Gniewu, co miało dla nich duży wymiar prestiżowy. Bitwa ta jest niesłusznie uważana za porażkę wojsk polskich, a także za pierwszą porażkę husarii (bitwa pod Dobryniczami w roku 1605 została przegrana mimo udziału polskich husarzy). Szarża husarii pod Gniewem nie załamała się z powodu rzekomej "siły ognia Szwedów", bo ta była tak naprawdę wciąż znikoma, ale przez trudny teren, na co są liczne dowody ("jazdą trudno było co począć między gęstemi rowami" - S. Żurkowski, "Żywot Tomasza Zamojskiego kanclerza wielkiego koronnego", "[nieprzyjaciel] mało się ze wsi wychylał, usadziwszy tylko przy płotach, po rowach, które tam gęste" - Z. Koniecpolski "Diariusz Wojny w Prusach").