Herb szlachecki – charakterystyczny znak
rodowy ustalony według określonych
reguł heraldycznych. W założeniu jest znakiem niepowtarzalnym, jednak może się nim posługiwać – w
heraldyce polskiej – wiele rodów tzw.
herbownych, tworzących w konsekwencji charakterystyczny dla polskiej heraldyki ród herbowy, grupujący rodziny czasem ze sobą wcale niespokrewnione. Wynika to m.in. z
historii kształtowania się w
Polsce stanu szlacheckiego, zachowującego tradycję przynależności do dawnych wielkich rodów lub
klanów, także z praktyki przyjmowania jednego herbu przez rodziny niespokrewnione, ale służące w jednej
chorągwi, a także w pewnym stopniu z prawnej możliwości tzw.
adopcji herbowej osoby nobilitowanej przez jej szlacheckiego patrona należącego do
genealogicznej linii danego rodu herbowego. Tylko polskim zwyczajem jest fakt, że różne rodziny szlacheckie mogą pieczętować się takim samym herbem. Rodziny te nawet nie są lub nie muszą być ze sobą skoligacone. Gdzie indziej herb jest własnością tylko jednej rodziny i tylko dla niej jest jej
godłem,
pieczęcią i znakiem. Dlatego zmiana koloru tła lub inności tego samego wizerunku powoduje powstanie innego herbu, jednak w Polsce jest to tylko inna odmiana herbu już istniejącego. Wywodzi się to z polskiego średniowiecznego systemu prowadzenia wojen i bitew, zwanego systemem chorągwi. Tym samym
rycerze jednej chorągwi zwykle używali jej godła i nosili takie same herby. Stąd wiele rodzin szlacheckich w Polsce ma podobne lub identyczne herby. Często towarzyszyła temu formalna odmiana herbu. Praktyka ta została z czasem zakazana. W innych krajach europejskich dany herb przysługuje tylko jednej rodzinie. Choć znane są też sytuacje, gdy grupa rodzin noszących różne nazwiska odmiejscowe od różnych włości, ale wspólnego pochodzenia, nosi herby identyczne lub podobne, jak w Polsce. W średniowieczu wymagane było nawet wyróżnianie herbów poszczególnych członków rodziny, przez dodawanie specjalnych oznaczeń,
bordiur itp. Ten zwyczaj przetrwał w heraldyce brytyjskiej. Charakterystycznym przykładem jest tu herb
Księcia Walii, różniący się od herbu królewskiego nałożonym na
tarczę kołnierzem turniejowym. W Polsce takie odróżnianie herbów osobistych było stosowane u zarania naszej
heraldyki, przyczyniając się m.in. do powstawania
odmian herbowych.