Hoofdcomponentenanalyse, of
principale-componentenanalyse, is een multivariate analysemethode in de
statistiek om een grote hoeveelheid gegevens te beschrijven met een kleiner aantal relevante grootheden, de
hoofdcomponenten of
principale componenten. Men spreekt van
datareductie, hoewel strikt genomen de gegevens niet gereduceerd zijn, maar alleen de beschrijving ervan. Als hoofdcomponenten berekent de methode de
eigenvectoren van de
covariantiematrix van de gegevens en kiest daaruit de belangrijkste. Deze eigenvectoren zijn de
hoofdassen van de
ellipsoïde die door de covariantiematrix wordt beschreven en die min of meer de "puntenwolk" van de data voorstelt.