magnat

Magnat (łac. magnus - wielki) – możnowładca, arystokrata. W klasycznym znaczeniu członek jednego z rodów magnackich (magnaterii, a także w późniejszym okresie posiadaczy tytułów: książąt, hrabiów, baronów, margrabiów czyli markizów), dziedzic tytułów i majątku. Nieliczni szlachcice, zwani magnatami, posiadali olbrzymie majątki, liczące wiele folwarków, wsi, miast i tysiące poddanych. Posiadali własne miasta, kilkadziesiąt wsi oraz własne wojsko, ale mieli takie same prawa polityczne jak pozostała część szlachty. Ponadto w okresie Rzeczypospolitej jedyny stosowany tytuł to tytuł księcia noszony tradycyjnie przez potomków rodów kniaziów litewskich (z nielicznymi wyjątkami, np. Radziwiłłowie). Posiadanie tego tytułu nie wiązało się jednak ze specjalnymi prawami, ani nawet nie oznaczało uznania za magnata, jeśli dana osoba nie posiadała odpowiednich dóbr — przykład to historia rodu Czartoryskich, który wcześnie podupadł i pomimo dziedzicznego tytułu książęcego nie był uznawany za magnacki aż do czasu, kiedy August II Mocny nadał tej rodzinie wielkie dobra, tak że stała się ona bogata i potężna. Niektórzy magnaci otrzymywali od cudzoziemskich władców arystokratyczne tytuły, ale w Rzeczypospolitej nie mieli prawa ich używać. Dopiero po rozbiorach wśród polskich rodów magnackich upowszechniło się używanie tytułów nadawanych przez władców państw zaborczych.