Vakantie is afgeleid van
vacatio (Latijns werkwoord vacare) dat staat voor vrij zijn van verplichtingen. Het is een periode waarin een persoon zijn gewoonlijke dagelijkse activiteiten staakt, zoals naar school of het werk gaan. Dit betreft een periode die (veel) langer is dan een
weekend (waarin veel mensen vrij zijn), vaak minimaal een week.
Werknemers hebben vakantie wanneer zij hiervoor vakantiedagen (of andere
snipperdagen) inleveren. Scholieren, studenten en docenten hebben vakantie wanneer hun school gesloten is en zij geen andere verplichtingen hebben.