De
zwarte rat (
Rattus rattus) is een
knaagdier van het geslacht
Rattus uit de onderfamilie
Murinae (muizen en ratten van de Oude Wereld). De zwarte rat is ook wel bekend onder de namen
scheepsrat,
huisrat,
dakrat en
pestrat. In Nederland is de soort bijna volledig verdrongen door de
bruine ratten, hoewel er berichten zijn dat het dier in het zuiden weer meer voorkomt. De zwarte rat is de belangrijkste verspreider van de
pest en kan ook bij de overdracht van andere ziekten op de mens een rol spelen.