Ayvansaray, İstanbul'un Fatih ilçesine bağlı mahallelerden biridir. Tarihî yarımadada, suriçinde kalan mahalle Haliç'in güney kıyılarında kurulmuştur. Doğusunda Balat, batısında, Eyüp'ün Defterdar mahallesi, kuzeyinde Haliç ve güneyinde Edirnekapı yer alır. Ayvansaray, Bizans döneminde Blakernai semtinin kurulu olduğu yerdedir. Mahallenin adının kökenine ilişkin birkaç görüş vardır. Bunlardan biri; Osmanlı döneminde saraya ait bazı egzotik hayvanların özellikle de fillerin, buradaki Blaherne Sarayı'nda barındırılmasından ötürü bu semte "hayvan sarayı" dendiği; bunun da zamanla değişerek Ayvansaray'a dönüştüğü yönündedir. Bir diğer yaygın kanı da, semt adının "eyvan" sözcüğünden geldiğidir. Ayvansaray'da gerek Bizans döneminden, gerekse Osmanlı döneminden kalma pek çok tarihî yapıt bulunur. Bunlar arasında, Bizans döneminde kilise olarak kullanılırken İstanbul'un Türklerce ele geçirilmesinden sonra camiye çevrilen Atik Mustafa Paşa Camii, Tekfur Sarayı kalıntıları ve Anemas Zindanları vardır.