Müdafaa-i hukuk cemiyetleri, 15 Mayıs 1919'da İzmir'in işgali üzerine Türkiye'nin çeşitli kent ve kasabalarında oluşturulan ve Milli Mücadele'nin ilk örgütsel çekirdeğini oluşturan sivil kuruluşlara verilen ad.Müdafaa-i Hukuk Cemiyetleri,Mondros Mütarekesi'nin imzalanması sonucunda kurulmuştur. 4 Eylül 1919'da toplanan Sivas Kongresi'nde tüm Müdafaa-i Hukuk örgütleri Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti şemsiyesi altında toplanmıştır. Bu cemiyet daha sonra Halk Fırkası ve Cumhuriyet Halk Fırkası/Partisi adıyla Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucu siyasi örgütü olacaktır.Merkez Erzurum'dur.Ermenilere karşı mücadele edilmiştir.