VTOL, Dikey Kalkış ve İniş (Vertical Take-Off and Landing) sözcüklernin kısaltmasıdır. Bu sınıflandırma az sayıda hava aracını kapsar; helikopterler, otojirler, balonlar ve hava gemileri (zeplinler) genellikle VTOL olarak sınıflandırılmazlar. Bazı hava araçları VTOL moduna ek olarak CTOL (Konvansiyonel Kalkış ve İniş/Conventional Take-off and Landing) ve/veya STOVL (Kısa İniş ve Kalkış/Short Take-Off and Landing) de yapabilirler. Bazı araçlar ise iniş takımları yatay hareketi desteklemediği için sadece dikey iniş-kalkış yapabilirler (Örneğin Convair XFY).