Westerwolde is een
streek in het
Nederlandse Oost-Groningen rondom de riviertjes de
Ruiten-Aa, de
Mussel-Aa en de
Westerwoldse Aa. Ten westen en zuiden van Westerwolde liggen de
Groninger Veenkoloniën, ten noorden het
Reiderland en ten oosten het
Emsland (
Duitsland). De dorpen
Alteveer,
Ter Apel,
Sellingen,
Vlagtwedde,
Onstwedde,
Wedde,
Vriescheloo,
Bellingwolde en
Blijham horen bij deze voormalige
heerlijkheid. De loop van de westgrens van deze vroegere heerlijkheid door de uitgestrekte
veengebieden is vastgesteld in de 17e eeuw. Dit werd de
Semslinie. Door de vaststelling van deze grens kon de ontginning van de veengebieden beginnen en is de
Kanaalstreek ontstaan. Wanneer we de Semslinie nog steeds als westgrens laten gelden van Westerwolde, dan horen ook
Stadskanaal en
Musselkanaal bij dit gebied. In veel literatuur onderscheidt men de Kanaalstreek echter van Westerwolde vanwege het veenkoloniale karakter, daarom hoort deze geografisch gezien niet bij Westerwolde. Het vestingdorpje
Bourtange ligt aan een oude verbindingsweg tussen deze streek en Duitsland. Westerwolde is samen met het Reiderland de meest oostelijke streek van Nederland. Het ligt grotendeels ten oosten van 7° oosterlengte.