De
voortekening (of
voortekens) in
muzieknotatie geeft aan welke
stamtonen systematisch verhoogd of verlaagd moeten worden in een partij. Dit gebeurt aan de hand van
wijzigingstekens. Om alle
stamtonen f te verhogen tot fis wordt op de bovenste lijn van de
notenbalk, waar doorgaans de f genoteerd wordt (vioolsleutel), een
kruis geplaatst. Soortgelijk wordt een mol genoteerd op de middelste lijn vlak na de sleutel om aan te geven dat alle b's verlaagd worden tot bes moeten worden.