vooruitgang

Het idee van vooruitgang op materieel gebied bestond niet in de oudheid en ook gedurende de Renaissance (14e - 16e eeuw) was dit idee niet aanwezig. Men kende wel statische utopia's zoals dat van Plato (427-347) of Thomas More (1478-1535). Veeleer ging men uit van een gouden tijdperk aan het begin van de geschiedenis waarna de mens door een of andere ramp terugviel in barbarij. Dit kan men beschouwen als de 'zondeval' zoals beschreven in Genesis waarna de verdrijving uit het paradijs volgde. In het hindoeïsme en boeddhisme beschouwt men de geschiedenis als cirkel, een oneindige cyclus van schepping en vernietiging, het wiel van Brahma: als men lang genoeg wacht dan komt dezelfde geschiedenis weer voorbij.