Het idee van
vooruitgang op materieel gebied bestond niet in de
oudheid en ook gedurende de
Renaissance (14e - 16e eeuw) was dit idee niet aanwezig. Men kende wel statische
utopia's zoals dat van
Plato (427-347) of
Thomas More (1478-1535). Veeleer ging men uit van een
gouden tijdperk aan het begin van de geschiedenis waarna de mens door een of andere ramp terugviel in barbarij. Dit kan men beschouwen als de '
zondeval' zoals beschreven in
Genesis waarna de verdrijving uit het
paradijs volgde. In het
hindoeïsme en
boeddhisme beschouwt men de geschiedenis als cirkel, een oneindige cyclus van schepping en vernietiging, het wiel van
Brahma: als men lang genoeg wacht dan komt dezelfde geschiedenis weer voorbij.