نثر فارسی از گذشته برای مقاصد اخلاقی، خصوصاً در دانش، دین و امور دولتی به کار می رفته است. در همه این حوزه‌ها زبان فارسی با زبان باحیثیت تر عربی در رقابت بود. در الهیات، علوم، و ادبیات آثار فارسی اکثراً نسخه‌های عوامانه شدهٔ آثار پیچیده تر به عربی بودند ولی این به این معنا نیست که همیشه کمتر مورد علاقه بوده‌اند.
کیمیای سعادت اثر محمد غزالی، به طور نمونه یکی از آن آثار است: نسخه چکیدهٔ احیاء علوم الدین، اثر خود مؤلف به عربی در الهیات اسلامی است. خیلی بعدتر در قرن هفدهم، محمدباقر مجلسی مجموعه کتابهایی به فارسی در زمینه باورهای عوامانهٔ شیعیان ایرانی نوشت، این کتاب‌ها هم موازی با آثار عربی او تصنیف شده بودند. 
