1974

Wikipedia na Bosanskom – Slobodna enciklopedija

Download this dictionary

1974

PREUSMJERI 1974.

Za vise informacija, pogledajte Wikipedia.org...

1974.

Dogadaji

Sukob izmedu lidera SKJ i filozofa - "Praxis-ovaca" u Zagrebu i Beogradu (osam profesora sa Filozofskog fakulteta), narocito u prvih pet mjeseci godine Ukinuta i Korculanska ljetna skola i zabranjen casopis Praxis.
Americka firma Westinghouse odabrana za gradnju nuklearke u Krskom (projekat vrijedan 518 miliona dolara, najveci ikada finansiran americkim i evropskim novcem, tj. kreditima).
Sah: Jugoslavija druga na turniru u Nizzi, Ljubomir Ljubojevic osvojio turnir u Las Palmasu.
Praizveden “Radovan III” sa Zoranom Radmilovicem u glavnoj ulozi.
Miodrag Bulatovic objavio “Ljude sa cetiri prsta”, roman o emigrantskom podzemlju.
"Pegaz" — novosadska revija za historiju i teoriju stripa.
Izmisljena Rubikova kocka.
1. januar - 7. mart - Trodnevni radna sedmica u Velikoj Britaniji, usljed nestasice uglja prouzrokovanog rudarskim strajkom.
januar - EI Nis pocela proizvodnju TV aparata u boji ("Spektar kolor specijal").
ca. 6. januar - Igor Mandic i Mirko Bozic napustili urednistvo zagrebackog casopisa "Oko", protiveci se prenosenju sovjetskih stavova u diskusiji o konzumerizmu u Jugoslaviji
8. januar - Ustavna komisija SFRJ nakon javne rasprave pripremila konacni nacrt Ustava (22. 1. predstavljen Vijecu naroda).
1. februar - U pozaru u 25-spratnoj poslovnoj zgradi "Joelma" u Sao Paulu (Brazil) poginulo je 189 osoba
12. februar - Jugoslavija, Madarska i Cehoslovacka potpisali sporazum o gradnji Jadranskog naftovoda.
13. februar - Aleksandar Solzenjicin proteran iz SSSR i oduzeto mu drzavljanstvo.
februar - Prebjegli cehoslovacki general Jan Sejna tvrdi da postoji "Plan Polarka", koji predvida upad Varsavskog pakta u Jugoslaviju preko Austrije, u slucaju nereda poslije Titove smrti.. Jugoslavenski mediji kasnije to uglavnom nazivaju lazima.
19. - 22. februar - Aziz Hadzihasanovic u "Oslobodenju" upozorava na muslimanski nacionalizam, podjednako opasan kao srpski i hrvatski.
21. februar - Skupstina SFRJ donijela novi Ustav koji je bio na snazi do raspada drzave, najduzi ustav na svijetu. Savezna skupstina dvodomna, sa delegatskim umjesto poslanickog sistema. Predsjednistvo SFRJ ima 8 clanova (po jedan iz 6 republika i 2 pokrajine) i Tito kao Predsjednik Republike. Formirane autonomne pokrajine Vojvodina i Kosovo.
Narednih dana i novi ustavi republika i pokrajina - ove druge ranije imale statute, istovremeno su dio Srbije i konstitutivni dijelovi federacije, imaju zakonodavnu, izvrsnu i sudsku vlast.
22. februar - Pakistan priznao nezavisnost Bangladesa (bivsi Istocni Pakistan, nezavisnost proglasena 1971).
24. februar - Osnovan Mostarski teatar mladih.
28. februar - Izbori u UK dovode do smjene na celu vlade: laburista Harold Willson je opet na celu vlade (njegova partija nema apsolutnu vecinu - Hung parliament).
1 - 8. mart - Delegacija SKJ na celu sa Kirom Gligorovim u zvanicnoj posjeti Sjevernoj Koreji.
2. mart - Posljednji voz "Ciro" na uskotracnoj pruzi Uzice - Visegrad.
3. mart - U dotad najtezoj nesreci u historiji civilnog zrakoplovstva, poginulo je svih 346 osoba u turskom putnickom avionu DC-10, koji se srusio blizu Pariza.
8. mart - U Parizu otvoren aerodrom Charles de Gaulle.
8. mart - U Conakryju, Gvineja, zakljucen ugovor o osnivanju Medunarodne boksitne asocijacije - Jugoslavija jedna od clanica.
18. mart - Kraj Naftne krize zapocete 1973., vecina OPEC-ovih zemalja prekida 5-mjesecni embargo protiv SAD, Evrope i Japana.
21. - 30. mart - Grupa B svjetskog sampionata u hokeju na ledu u Ljubljani, SAD prve, Jugoslavija druga.
29. mart - U Kini otkrivena Vojska od terakote.
mart - maj - Izbori delegata za skupstine na raznim nivoima u SFRJ.
6. april - Pjesma Evrovizije: Legendarna pobjeda svedske grupe "ABBA" sa pjesmom Waterloo, jugoslavenska Korni grupa je 12. sa "Mojom generacijom".
7. april - "Barski kongres" pro-ibeovske "Komunisticke partije Jugoslavije" - milicija pohapsila ucesnike (osudeni u septembru).
22. april - Zavrsena "Beogradanka" ("Palata Beograd"), velika robna kuca u centru glavnog grada Jugoslavije.
22. april - Osnovana Akademija umjetnosti u Novom Sadu.
24. april - Stephen King objavio prvi roman pod svojim imenom - Carrie.
25. april - Nenasilna "Revolucija karanfila" u Portugalu - okoncano 48 godina diktature Salazara pa Kaetana.
7. maj - Njemacki kancelar Willy Brandt podnio ostavku.
15. maj - Konstituisanje nove, dvodomne, Savezne skupstine SFRJ, Kiro Gligorov izabran za njenog predsjednika.
16. maj - Josip Broz Tito proglasen za dozivotnog predsjednika Socijalisticke Federativne Republike Jugoslavije.
17. maj - Dzemal Bijedic ponovo izabran za saveznog premijera (Savezno izvrsno vijece).
18. maj - Indija detonira prvu nuklearnu bombu - sesta nacija na svijetu s takvom mogucnoscu.
27. - 30. maj - Deseti kongres SKJ, Tito izabran za dozivotnog predsjednika SKJ ("bez ogranicenja mandata"). Centralni komitet sa 166 clanova, Predsjednistvo CK (39 clanova), 12-clani Izvrsni komitet (sekretar Stane Dolanc). Srpskog kadra Mijalka Todorovica nema medu najvisim partijskim funkcionerima.
maj - Predstavljena prva generacija Volkswagen Golfa.
7. juni - Pustena u rad zemaljska satelitska stanica u Prilikama kod Ivanjice.
13. juni - 7.juli - Svjetsko prvenstvo u nogometu 1974., u Zapadnoj Njemackoj. Domacini u finalu porazili Holandiju 2-1. Jugoslavija prosla u drugi (takoder grupni) krug, gdje je izgubila sve utakmice (retrospektivno 7. mjesto).
18. juni - Jugoslavija pobijedila Zair sa 9-0 u prvom krugu takmicenja.
30. juni - Cuveni ruski baletski igrac Mihail Barisnjikov napustio tokom turneje po Kanadi ansambl baleta Boljsoj teatra i ostao da zivi na Zapadu.
1. juli - Umro argentinski predsjednik Juan Peron, nasljeduje ga supruga Isabel.
15. juli - Grupa oficira grcke narodnosti u kiparskoj Nacionalnoj gardi, pristalice pripajanja Kipra Grckoj, izvrsili vojni udar zbacivsi sa vlasti predsjednika arhiepiskopa Makariosa. Vlast je preuzeo Nikos Sampson a Makarios privremeno napusta Kipar.
19. juli - Spanski diktator Francisko Franco zbog bolesti je privremeno predao vlast princu Juanu Carlosu (do 2. septembra).
20. juli - (Prva) Turska invazija Kipra.
23. juli - Grcka vojna vlada pozvala Konstantina Karamanlisa da se vrati iz izbjeglistva u Parizu i formira vladu. To je bio kraj sedmogodisnje vladavine vojne hunte u Grckoj.
27. juli - Watergate: Sudski komitet Predstavnickog doma SAD odobrio prvi clan za opoziv predsjednika Nixona: ometanje pravde (u tri sljedeca dana i za zloupotrebu vlasti i nepostovanje Kongresa).
28. juli - Otvoren Njegosev mauzolej na Lovcenu, rad Ivana Mestrovica.
5. august - Bijela kuca objavila Smoking Gun snimku, koja pokazuje da je Nixon od pocetka ucestvovao u zataskavanju provale u Watergate.
8. august - Richard Nixon objavio da podnosi ostavku.
9. august - Gerald Ford je novi predsjednik SAD (jedini koji nije ucestvovao na predsjednickim izborima).
14. august - Nakon prekida u pregovorima sa kiparskom stranom, Turska preduzima drugu invaziju Kipra u kojoj zauzima 37% ostrva.
30. august - Zeljeznicka katastrofa u Zagrebu, ekspresni voz Beograd-Dortmund iskocio iz tracnica, poginulo 153 ljudi.
8. septembar - TWA Flight 841 pao u Jonsko more, oboren bombom - prvi poznati slucaj samoubilacke misije.
10. septembar - Portugal priznao nezavisnost Gvineje Bisau (proglasena prethodne godine).
12. septembar - Vojna hunta Derg zbacila Haila Selasija, cara Etiopije.
23. septembar - BBC zapocinje servis Ceefax (teletekst).
9. oktobar - Svicarska zrakoplovna tvrtka Swiss Air prevezla je na jug stotine hiljada lastavica kako bi ih spasila od nenadane rane hladnoce.
20. oktobar - Povodom 30-godisnjice oslobodenja, predsjednik Tito odlikovao Beograd Ordenom narodnog heroja.
30. oktobar - Boks-mec The Rumble in the Jungle u Kinsasi - Muhammad Ali porazio George Foremana.
oktobar - Osudeni dr. Duro Durovic i Zagorka Stojanovic "cetnicki zaverenici".
12. novembar - Juzna Afrika suspendovana iz Generalne skupstine UN zbog politike aparthejda.
14. novembar - Beograd zbog financijskih teskoca odustao od organizacije Univerzijade, koja je trebalo da se odrzi septembra 1975. (tada je odrzana u Rimu, a u Beogradu tek 2009., u meduvremenu u Zagrebu 1987.).
18. novembar - Prvi album Bijelog dugmeta - "Kad bi' bio bijelo dugme".
19. novembar - Narodna skupstina Srbije odobrila amandmane kojim je povecana kontrola nad univerzitetima i nastavnim osobljem (pogodeni profesori sa Filozofskog fakulteta).
21 - 23. novembar - Deveti kongres Saveza socijalisticke omladine Jugoslavije.
22. novembar - Pocelo sudenje 15-clanoj "ustaskoj teroristickoj grupi" u Zadru.

+ Palestinska oslobodilacka organizacija dobila status posmatraca u UN.

24. novembar - Otkriven skelet Lucy, pripadnice vrste Australopithecus afarensis.
25. novembar - U Velikoj Britaniji van zakona je stavljena teroristicka Irska republikanska armija, cetiri dana poslije podmetanja eksploziva u dva puba u Birminghamu i pogibije 21 osobe.
27. novembar - Emitirana prva emisija za djecu iz ciklusa "Kocka, kocka, kockica".
7. decembar - Kiparski predsjednik arhiepiskop Makarios III trijumfalno je docekan na Kipru koji je napustio 15. jula 1974. poslije drzavnog udara. Prevrat na Kipru organizovali su grcki oficiri, ali nisu uspjeli da zadrze vlast.
8. decembar - Grci su na referendumu velikom vecinom glasali za republiku, a protiv restauracije monarhije.
25. decembar - Ciklon gotovo unistio australijski grad Darvin.

Za vise informacija, pogledajte Wikipedia.org...