Aksum – starożytne państwo założone w
I wieku p.n.e. w północnej części dzisiejszej
Etiopii i
Erytrei, będące jej historyczną kolebką. Rozwijało się dzięki kontaktom handlowym między
Półwyspem Arabskim i
Afryką, np. z królestwem
Meroe, z którego sprowadzało m.in.
kość słoniową,
kauczuk, przyprawy korzenne i dostarczało je na szlaki handlowe. Jego stolicą było
Aksum. Z portu w Adulis przewożono towary do basenu
Morza Śródziemnego, a także do
Indii i na
Cejlon. Okres świetności przeżywało w
III-VI wieku - rozszerzyło swe granice w kierunku południowym i zachodnim i stało się jedną z potęg ówczesnego świata bliskowschodniego. W połowie IV wieku, w czasach panowania Ezany, Aksum przyjęło
chrześcijaństwo za pośrednictwem kupców syryjskich. W tymże wieku podporządkowało sobie
Kusz. O znaczeniu i bogactwie państwa świadczyła złota moneta bita przez Ezanę, początkowo ozdobiona nowiem i dwiema gwiazdami, następnie, po przyjęciu chrześcijaństwa, wyobrażeniem krzyża. W latach 20 VI wieku władca aksumski Kaleb, sprzymierzony z cesarzem bizantyjskim
Justynianem I Wielkim przeciwko Himjarytom, podejmował dwukrotnie (
523 i
525) próbę podboju
Półwyspu Arabskiego, zapewniając Aksum do około
570 kontrolę nad jego południowymi terytoriami. Podjęta w tymże roku wyprawa w celu zdobycia
Mekki zakończyła się niepowodzeniem Aksum i utratą jego wpływów na Półwyspie Arabskim na rzecz
Persji. Od VII wieku rozpoczął się stopniowy upadek Aksum, związany z ekspansją
islamu i odcięciem państwa przez muzułmanów od szlaków handlowych, łączących
Morze Śródziemne z
Oceanem Indyjskim, oraz opanowaniem aksumskiego wybrzeża
Morza Czerwonego - wyspy Dahlak i zatoki Massaua - przez
Arabów. Aksum upadło ostatecznie w IX-X wieku.