Derivaat (scheikunde)

Met derivaat bedoelt men in de chemie een stof die afgeleid is van een andere stof, de stamverbinding. De afleiding hoeft niet per se in de praktijk ook uitvoerbaar te zijn, ook als het slechts in theorie mogelijk is wordt van derivaat gesproken. De afleiding bestaat bijvoorbeeld uit het vervangen van een atoom of atoomgroep door een ander atoom of een andere atoomgroep. Men bedoelt bijvoorbeeld met imidazoolderivaten alle stoffen die een imidazoolring in hun structuur bezitten. Carbonzuurderivaten zijn alle stoffen met een functionele groep die afgeleid is van de carboxylgroep: zuuranhydriden, zuurchloriden, amiden en esters zijn dus carbonzuurderivaten.