- Voor de wetgeving in Vlaanderen, zie het artikel Gemeentedecreet.
De
Gemeentewet is een
Nederlandse wet uit
1851 die het bestuur van de
gemeenten regelt. Het is een
organieke wet. De oorspronkelijke wet werd gemaakt door
Thorbecke en was een voortvloeisel van de
Grondwet van 1848. Met de Gemeentewet kwam een einde aan het wettelijke onderscheid tussen steden en dorpen en vervielen de laatste privileges die steden nog genoten, zoals het heffen van poortgeld. Uitgangspunt van de Gemeentewet destijds was dat een door het volk gekozen
gemeenteraad als hoogste orgaan voor het gemeentelijk grondgebied verordeningen vaststelt en via de begroting middelen beschikbaar stelt. Burgemeester en wethouders waren als dagelijks bestuur binnen de kaders van de gemeenteraad en de rijksoverheid belast met de huishouding van de gemeente en het uitvoeren van wetten (het zogenaamde medebewind).
