Graafschap Holland

Het graafschap Holland was een graafschap waarvan het gebied uiteindelijk ongeveer overeenkwam met de provincies Noord- en Zuid-Holland zonder de Zuid-Hollandse eilanden en met de eilanden Terschelling, Vlieland, Urk en Schokland, die later zijn overgeheveld naar andere provincies. Datzelfde geldt voor het Land van Heusden en Altena dat vanaf 1813 behoort bij de provincie Noord-Brabant. Van een 'graaf van Holland' is voor het eerst sprake rond 1100. Met de dood van Jan I in 1299 stierf het "Hollandse Huis" uit. De graven van Holland waren vanaf dan steeds afkomstig van buiten het graafschap: achtereenvolgens het huis Avesnes (Henegouwen), het huis Wittelsbach (Beieren), het huis Valois (Bourgondië) en het Habsburgse huis. In 1581 zwoeren de Staten-Generaal van de Nederlanden de toenmalige graaf Filips II af en was er in de praktijk geen graaf meer. De grafelijke rechten berustten bij de Staten van Holland en West-Friesland. Het gewest Holland had binnen de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden een dominante positie, zowel politiek als economisch. Met de komst van de Fransen werden in 1795 alle feodale rechten formeel afgeschaft. In 1798 werden de Nederlanden in departementen verdeeld, die niet de historische grenzen van de gewesten volgden. Holland werd (ongeveer) verdeeld in vier departementen: het departement van Texel, het departement van de Amstel, het departement van de Delf en het departement van de Schelde en Maas.