Habsburgowie –
dynastia niemiecka (
von Habsburg). Założycielem dynastii był
Guntram Bogaty (X wiek). Nazwa rodziny wywodzi się od pierwszej posiadłości rodu,
zamku Habsburg (od
staro-wysoko-niemieckiego hab lub
haw – przejście, przeprawa przez rzekę; legendarna etymologia od niem.
Habichtsburg –
Jastrzębi Zamek) położonego w
kantonie Aargau w
Szwajcarii. Przedstawiciele dynastii panowali m.in. w krajach niemieckich i włoskich,
Świętym Cesarstwie Rzymskim,
Czechach,
Hiszpanii,
Portugalii,
Burgundii, na
Węgrzech (a co za tym idzie także w
Chorwacji) i w
Siedmiogrodzie, w
Niderlandach, na
Śląsku, ziemiach polskich, ukraińskich, serbskich i wołoskich oraz w hiszpańskich i portugalskich koloniach w
Azji,
Afryce i obu
Amerykach. Przez większość lat trzonem monarchii było
Arcyksięstwo Austriackie, rozszerzane systematycznie by stać się rozległym imperium, zwanym od nazwy dynastii
Monarchią Habsburgów. Dynastia w linii męskiej wygasła w
1740. Ostatnia władczyni z rodu -
Maria Teresa Habsburg wraz z mężem cesarzem
Franciszkiem I Lotaryńskim założyła nową
dynastię Habsbursko-Lotaryńską, odwołującą się tak silnie do tradycji poprzedniczki, że często z nią utożsamianą.