Okres 1848-1862 na ziemiach polskich. Wszędzie na terenach b. I Rzeczypospolitej postępował rozwój gospodarczy, a to za przyczyną pierwszej rewolucji przemysłowej, która powoli wkraczała na terytoria polskie z Zachodu. Największe uprzemysłowienie dokonało się na Górnym Śląsku w zaborze pruskim. Rozbudowały się tam głównie hutnictwo żelaza i cynku oraz górnictwo węgla kamiennego, którego wydobycie z 37 tys. ton w 1800 r. wzrosło do 4,6 mln ton w 1864 r. Na wielką skalę rozwinął się przemysł włókienniczy i tekstylny w
Łodzi i
Pabianicach w
Królestwie Polskim. W Poznaniu duże zakłady metalurgiczne założył
Hipolit Cegielski, a w Krakowie
Ludwik Zieleniewski. W 1853 r. we Lwowie aptekarz
Ignacy Łukasiewicz dokonał jednego z największych wynalazków stulecia, konstruując lampę naftową. Konsekwencją tego było rozpoczęcie eksploatacji złóż ropy naftowej w rejonie Jasła.