Izabela (właściwie:
Elżbieta)
Dorota z Flemmingów Czartoryska (ur.
3 marca 1746 w
Warszawie, zm.
17 czerwca 1835 w
Wysocku) – polska arystokratka doby
oświecenia, żona księcia
Adama Kazimierza Czartoryskiego, przez którego weszła do stronnictwa politycznego
Familii, w okresie
Sejmu Czteroletniego związana ze
Stronnictwem Patriotycznym. W młodości znana ze swobody obyczajów, wśród jej kochanków byli m.in. król
Stanisław August Poniatowski i
Nikołaj Repnin, poseł rosyjski w Warszawie. W późniejszym okresie życia czynnie zaangażowana w życie polityczne schyłkowego okresu
I Rzeczypospolitej i pierwszych lat XIX wieku. Pisarka, mecenaska sztuki, kolekcjonerka pamiątek historycznych, które gromadziła zarówno w Polsce jak i podczas swoich licznych podróży po Europie. Po utracie przez Polskę niepodległości utworzyła pierwsze polskie muzeum w
Świątyni Sybilli w Puławach, które wraz ze zbiorami również założonego przez nią w Puławach
Domu Gotyckiego stały się zaczątkiem obecnego
Muzeum Czartoryskich w Krakowie. Matka m.in. polityka księcia
Adama Jerzego Czartoryskiego i pisarki
Marii Wirtemberskiej.