Ketin

Deutschsprachige Wikipedia - Die freie Enzyklopädie

Download this dictionary

Ketin

Ketin ist der Familienname folgender Personen:

Ihsan Ketin (1914–1995), türkischer Geologe

Mehr unter Wikipedia.org...

Büyük Türkçe -KürtçeSözlük 2.0

Download this dictionary

ketin

KURDÎ: kevtin

-te , * ew vê gavê li menzelê ye o şimdi odada * li kuçeyê ligel zarokan e sokakta, çocuklarla beraber -a , * li min binêre bana bak -i * li min xist beni dövdü ~ aliyekî bir yana ... , , ~ aliyekî dinya tev ~ aliyekî , bir yana dünya bir yana ~ aliyê çep û rastê sağlı sollu ~ aliyê çepê şikandin sol yapmak ~ aliyê rastê ajotin sağdan sürmek ~ , amade bûn , hazır bulunmak , * seat di dehan de li malê amade be, ez dê bêm saat onda evde hazır ol geleceğim ~ ava serê , gerîn suyu ısınmak , ~ aziya xwedê hiştin meydanda bırakmak , , ~ aziyê man , mualâkta olmak , ~ ba gayên mezin rêx kirin başa güreşmek , ~ ba , hev yan yana ~ ba merê xwe nesekinîn kocasını sevmemek, kocasıyla geçinmemek ~ ba , nekirin zilikek , zere kadar değeri olmamak ~ ba , sekinîn oturmak , * ez li ba diya te nasekinim, maleke cihê dixwazim ben annenle oturmam, ayrı ev isterim ~ ba wan xêr xeber testiyi kıran da bir, suyu getiren de ~ ba xwe bi tiştekî hesab nekirin şakaya gelmemek ~ ba xwe girtin hesaba katmak ~ ba xwe heqdar dîtin haklı bulmak ~ ba , xwe hiştin yanında bulundurmak, tutmak * heta ku hûn bên ez dikarim zarok li ba xwe bihêlim siz gelinceye kadar çocuğu ben tutarım ~ ba xwe not dan , numarasını vermek , ~ bal , , gözünde ~ bal dilê , , gözünde * li bal dilê wî ev xanî pêncî milyar dike onun gözünde bu ev eli milyar eder ~ bal , peyde bûn , elinde bulunmak , ~ balê meqbûl bûn , makbule geçmek ~ balê nehiştin yanına bırakmamak , ~ bejna , hatin , yakışmak, kalıbına uymak ~ bejna , nenihêrtin boyuna posuna bakmadan ~ belaya xwe gerîn belâsını aramak, , , kanına susamak ~ belaya xwe ve bûn belâsını bulmak ~ benda , bûn , yoluna bakmak ~ benda , ketin , takılmak , xwe bûn kısmet beklemek ~ , benderuh tune bûn , cinler cirit oynamak, , eciniler top oynuyor ~ ber avê yok pahasına ~ ber baranê şil bûn yağmur yemek ~ ber , bûn , başını beklemek, kilit kürek olmak , * heta camêr hat ez li ber mala wî bûm ada gelene kadar evine kilit kürek oldum ~ ber , bûn polos , gölgede bırakmak ~ ber çavan göz göre göre, herkesin gözü önünde ~ ber çavan e 1) elle tutulur gözle görülür , 2) her şey ortada, gözler önünde ~ ber çavan girtin göz önünde tutmak , ~ ber çavan hiştin göz önünde bulundurmak ~ ber çavan xuya bûn göze görünmek , ~ ber çavê , 1) , gözünde * li ber çavê wî ez tawanbar im onun gözünde suçluyum 2) , nazarında * li ber çavê min tu qîmeteke vî mirovî tune benim nazarımda bu adamın hiç bir değeri yok ~ ber çavê , bûn 1) gözünün önünde olmak , 2) gözünün önünde olmak , 3) gözünde tütmek , ~ ber çavê , hebûn gözünü hırs bürümek , ~ ber çavê , mezin bûn gözünde büyümek ~ ber çavê , nehatin yenene içilene bakılmamak , ~ ber çavê , nehatin 1) gözü hiçbir şeyi görmemek, gözü dünyayı görmemek 2) gözüne hiçbir şey görünmemek ~ ber çavê , qewimîn gözlerinin önünde ceryan etmek ~ ber çavê , reş bûn soğumak ~ ber çavê , sekinîn önüne dikilmek, karşısına dikilmek ~ ber çavê xwe mezin kirin gözünde büyütmek ~ ber çavê xwe girtin göz önünde tutmak , ~ ber çavên xwe dîtin gözleriyle görmek ~ ber deriyê dadgehan , mahkeme kapısı ~ ber derî man kapıda kalmak ~ ber derî vegerandin kapıdan çevirmek ~ ber destan el altında ~ ber destê , 1) elinde * zarok li ber destê Elîf xanimê mezin bûn çocuklar Elif hanımın elinde büyüdüler 2) elinin altında * leşkerên li ber destê wî gelek hindik bû elinin altındaki asker pek azdı ~ ber destê , man elinde kalmak , ~ ber destê miriyan be Ölenlerin ruhu şad olsun anlamında ölü için verilen yemekten sonra söylenir ~ ber destê Xwedê ehd be töhbeler olsun ~ ber devê , sekinîn , bakmak , ~ ber devê xwe nenihêrtin aklına geleni söylemek ~ ber , devê xwe vekirin , karşı ağzını açmak ~ ber dilê , dan , teselli etmek , , ~ ber dilê , ezîz , bûn , çok değerli olmak ~ ber dilê , re hatin gönlünü almak , ~ ber dilê , pir şîrîn bûn , gözü gibi sakınmak , ~ ber , dirêj bûn

KURDÎ: li

ad, isim * navê xwe ji mi re bibêje adını bana söyle ad , ad, isim , * navê nû tevlî rojnameyê bû yeni isimler gazeteye katıldı sıfat , * ez bi navê hevaltiyê vî tiştî ji te dixwazim arkadaş sıfatıyla bunu sende istiyoru mec imza , * di kovarê de navê navdar jî hene dergide ünlü imzalar da var ~ bi dû xwe xisti ünlenmek, nam salmak ~ dan 1) ad vermek , 2) ad yapmak, isim yapmak, ü kazanmak, nam almak 3) adı çıkmak , ~ danî ser ad koymak ~ di xwe da meyda okumak ~ goti ad vermek , * bi ser mi de neyê ez nav nabêjim üzerime varmayı ad vermem ~ girti ü almak , ~ hati kişandi ad çekilmek ~ heye lê ew tune ye ismi var cismi yok , ~ hilda anmak, zikretmek, bahsetmek * ditirse ku navê nexweşînê hilde hastalığı adını anmakta korkuyor ~ ji xwe berda ad yapmak, isim yapmak, ü almak , , , ü kazanmak ~ keti ser , adı çıkmak ~ kirin , ser xwe yapacağına dair söz vermek veya yapacağını ila etmek ~ kişandi ad çekmek ~ lê danîn 1) ad koymak 2) ad takmak ~ lê hati danî adı konulmak, adlandırılmak, adı verilmek ~ lê hati kiri ad almak, ad konulmak, adlandırılmak ~ lê kirin 1) ad koymak 2) ad takmak ~ li , danîn , ad koymak, ad takmak ~ li , kirin , ad koymak, ad takmak ~ û deng ad, şa şöhret, ün ~ û deng da nam vermek , , ü almak , , ünlenmek, şa vermek, meşhur olmak ~ û dengê , belav bû nam salmak, şöhret salmak ~ û dengê , derketi şöhret salmak ~ û dengê , li dinyayê belav bû şöhreti dünyayı tutmak ~ û dengê , li dinyayî birî namı nişanı kalmamak ~ û niç bayramlık ad, kötü ün ~ û nîşa adı sanı ~ û nîşana , adı sanı , ~ û nîşana xwe adıyla sanıyla ~ û nûç bayramlık ad, kötü ün ~ û nûçik 1) bayramlık ad 2) sıfat , ~ û nûç pê ve danî ad takmak ~ veda ü almak , ~ekî Xwedê , star e sır saklamayı bilmek gerek ~ê , aşkera kiri adını vermek , ~ê , belav bû adı duyulmak , ~ê , bi bîr anî adını anmak ~ê , bi bîr neanî adını anmamak ~ê , bi dînî derketi adı deliye çıkmak ~ê , bi xerabî derketi adı kötüye çıkmak ~ê , bi xerabî derxisti adını kirletmek , , adını kötüye çıkarmak ~ê , bihurîn , adı geçmek * pirtûka ku li jorê navê wê bihurî yukarda adı geçe kitap ~ê , bilind kirin , göklere çıkarmak ~ê civatê , rz topluluk adı ~ê curedar cins isim ~ê , dan , adını vermek , * navê mi bidê, wê ji te re bibe alîkar adımı ver o sana yardımcı olur ~ê , da ser xwe kendine ... süsü vermek * navê şoreşgeriyê daye ser xwe kendine devrimci süsü vermiş ~ê , da zanî adını vermek , ~ê , derbas bûn , adı geçmek, ismi geçmek * pirtûka ku li jorê navê wê derbas bû yukarda adı geçe kitap ~ê , derbasî , bû adı geçmek, adı yazılmak * navê wê derbasî dîroka têkoşînê neteweyî yê cîhanê bû adı dünya ulusal kurtuluş mücadeleleri tarihine geçti ~ê , derketin 1) ad yapmak , ü kazanmak 2) adı çıkmak , 3) adı çıkmak, adı kötüye çıkmak, çavlanmak, dillere düşmek , * ne zilamekî xerab e, lê carekê navê wî derketiye kötü ada değil, ama bir kere adı çıkmış ~ê , derxisti ünlendirmek ~ê diya xwe ji bîr kiri kim olduğunu bile unutmak ~ê dîko Elî Evdirehma e koyunu bulunmadğı yerde keçiye Abdurrahma çelebi derler ~ê , goti ad vermek , ~ê gur derketiye bi notî kurtu adı bir kere yırtıcılığa çıkmış ~ê , hati dayî adı verilmek ~ê , hebû adı olmak ~ê hevedudanî birleşik isim ~ê , heye adı var ~ê , heye lê ew bi xwe tune ye ismi var cismi yok , ~ê , hilneda adını ağzına almamak ~ê , ji dinyayê rakiri adını dünyada silmek ~ê , ji navê birandin , silmek , * navê wî ji cîhana siyasetê rakir adını siyaset dünyasında sildi ~ê , ketin , , adı karışmak * navê wî jî ketiye vê bûyera diziyê bu hırsızlık olayına adı da karışmış ~ê , keti deftera kara listeye girmek ~ê , kiri kutikê adını kütüğe geçirmek ~ê komê rz topluluk adı ~ê , lekedar kiri adını kirletmek , ~ê , lê danî birini adını bir başkasına koymak ~ê , lê hati nivîsandi adı geçmek, adı yazılmak * navê wê derbasî dîroka têkoşînê neteweyî yê cîhanê bû adı dünya ulusal kurtuluş mücadeleleri tarihine geçti ~ê , lê kiri ismini yazmak ~ê , lê nivîsandi ismini yazmak ~ê , li hev bû adları aynı olmak ~ê , li hev danî adları aynı koymak ~ê , li ser zimanê mi bû adı dilimi ucundaydı ~ê , ma adı kalmak * ew mir, navê wî ma o öldü adı kaldı ~ê , nehati hilda adı bile okunmamak ~ê , nehati ser zar û zimana esamisi okunmamak ~ê nenêrbara rz soyut isim ~ê , pê re bû adı üstünde ~ê , pê xara kiri adına kara sürmek, birine zifos atmak ~ê , ragihandi adını vermek ~ê razber , rz soyut isim ~ê şûştinê kiri serê suya göstermek , ~ê te bi xêr adını bağışlamak * navê te bi xêr? adını bağışlar mısın? ~ê , tune bû adı bile okunmamak ~ê we bi xêr? adını bağışlamak * navê we bi xêr? adını bağışlar mısınız? ~ê , winda bû adı bile okunmamak ~ê , winda kirin , kara leke sürmek ~ê wî tiştî lê danî adını koymak ~ê xerab hati ser , adlanmak, kötü ü kazanmak ~ê xwe heq kiri adını taşımak , ~ê xwe lê danî birine kendi adını koymak , ~ê xwe winda kiri altı adını bakır etmek ~ê xweser özel isim ~ê pêreyî yê navdêrî û rengdêrî ad ve sıfat ya cümleleri

KURDÎ: nav

ateş, od * şaristanî ji agir çêbûye uygarlık ateşte doğmuştur ateş , * sotikê agir ateş közü ateş , * min xwari ji ser agir danî yemeği ateşte indirdi ateş , * agirê topa heya nîvê şevê dom kir top ateşi geceye kadar sürdü ateş, hararet, kızdırma , * agirê canê nexweş rabû hastanı harareti arttı yangı ateş , * hûn xwe diavêji nav agir kendinizi ateşe atıyorsunuz mec yaramaz , acı, zehir zemberek , * îsot eynî agir biber zehir zemberek ateş, çok çalışkan * eynî agir e çok çalışka biri 1,ateşli , ~ avêtin , 1) , tutuşmak, ateş almak 2) , tutuşturmak ~ ber bû yanmak, yangı oluşmak ~ berdan , 1) , ateşe vermek, tutuşturmak 2) kundaklamak ~ berî , da ateşe vermek ~ besti ateş kesmek ~ bi cegera , keti ciğeri kebab olmak ~ bi çiya bikeve ter û hişk tevde dişewiti yaş ve kuru birlikte yanar ~ bi dilê , keti içi sızlamak ~ bi erdê bikeve gurzek , wî naşewite tuzu kuru, hiç birşeyi tasa etmeyen ~ bi erdê bikeve pûşek , naşewite tuzu kuru ~ bi , keti ateş çıkmak, yangı çıkmak ~ bike! lşk ateş! ~ bikeve dehlê qevdek pûşê mi tê tune ye , ne dağda bağım var, ne çakalda davam, keyif benim köy Mehmet ağanın ~ bi kezeba , keti içi yanmak , ~ bi kezeba , xistin) içini yakmak ~ bi kezeb û cîgerê , keti içi yanmak ~ bi konê bavê , ve danîn , mahvetmek ~ bi lingê , keti neye uğradığına şaşırmak ~ bi mala bavê te nekeve evi barkı yansın, ateşlere gelesin ~ bi mala derewîna ket kesî , bawer nekir yalancını evi yanmış kimseler inanmamış ~ bi mala , keti evi barkı yansı emmi, ateşlere gelesin ~ bi mala te bikeve evi barkı yansın ~ bi mala vireka ketiye, kesî bawer nekiriye yalancını evi yanmış, kimse inanmamış ~ bi mala xwe xisti yuvasını yıkmak , ~ birî ateş kesmek ~ bi serî keti başına belâ gelmek ~ bi , xisti ateşe vermek , ~ bû çok çalışka olmak * eynî agir e çok çalışka biri ~ dada ateş yakmak ~ da ber barûdê üzerine tuz biber ekmek ~ derxisti yangı çıkarmak ~ di çava de bû gözü ka bürümüş olmak ~ di çavê , de bû gözlerini , ka bürümek , ~ dibare durum çok kötü ~ e ateş gibi , ~ e , ketinê bir belâdır düşmüşüz ~ geş kiri ateşi uyandırmak , ~ girte mala derewîna kesî bawer nekir yalancını evi yanmış kimseler inanmamış ~ girti ateş almak ~ gur bû alev saçağı sarmak, ateş bacayı sarmak , ~ gur kiri alevlendirmek, harlamak ~ heye di qoca de ne varsa yaşlılarda var ~ jê barî ateş püskürmek ~ jê rijîn 1) ateş saçmak 2) ateşi çıkmak , ~ ji ber çû ateş püskürmek ~ ji deva rijî sap yiyip sama sıçmak ~ ji dev barî ateş püskürtmek ~ ji dev çû ateş püskürmek ~ ji dev rijî ateş kesilmek ~ ji devê , barî ateş püskürmek ~ ji devê , çû ateş püskürmek, ateş fışkırmak ~ ji devê , rijîn , ateş püskürmek ~ ketin ... ateş düşmek, yangı çıkmak ~ ketin , yangı çıkmak, ateş çıkmak ~ ketin , 1) ateş almak, paniğe kapılmak , 2) azmak, azgı olmak , ~ keti binî etekleri tutuşmak ~ keti dawa , etekleri tutuşmak ~ ketin , dilê , içine ateş düşmek, yüreğine ateş düşmek ~ kirin 1) ateş yakmak 2) ateş açmak, ateş etmek ~ kirin , dilê , yüreğine ateş düşürmek ~ ku li erdê dikeve , hişk û ter bi hev re dişweti yaş ve kuru birlikte yanar ~ lê barandi ateş yağdırmak , ~ lê barî büyük bir müsibetle karşılaşmak ~ lê hilanî bir işi çabuk bitirmek ~ li ber kulîna xwe dada evini kendi eliyle yakmak ~ li binî bû çok sıcak yemek ~ li heriyê çû etkinliği olmayan, verimsiz ~ li pûş xweş diçe, hema dewama wî tune hızlı sağanak tez geçer ~ nebe dûma dernayê ateş olmaya yerde duma çıkmaz ~ pê ketin 1) ateş almak, tutuşmak, alev almak 2) yanıp tutuşmak 3) biber gibi yanmak , ~ pê ve danîn 1) ateşle yakmak 2) tutuşturmak ~ qut kiri ateş kesmek ~ rabû yalazlanmak ~ rawestandi ateş kesmek , ~ re tirûşa , heye ateşe dayanaklı ~ rû girti ateş ımızganmaya yüz tutmak ~ tê de bûn 1) yerinde duramamak 2) ateşli , ~ û barûd li ba , hev nabi ateşle barut bir yerde durmaz ~ û barûd nêzî hev kiri üstüne tuz biber ekmek ~ û pîşo li ce hev nabi ateşle barut bir yerde durmaz ~ û pûş li ce hev nabe , ateşle barut yanana durmaz ~ û xurî tê de bû yerinde duramamak ~ vedan 1) ateş saçmak 2) ateş açmak ~ xisti dawa xwe belâ satan, nifak kavga araya kimse ~ xisti dilê , yüreğine ateş düşürmek ~ xurt kiri ateşi harlamak ~ xweş bû alev saçağı sarmak, ateş bacayı sarmak , ~ xweş e lê xwelî jê çêdibe her şeyi bir olumsuz yanı vardır anlamında bir deyim ~ xweş kirin 1) ateşi uyandırmak , 2) ateşi harlamak 3) yangını körüklemek ~ekî sor 1) eli bayraklı , şirret 2) çok yaramaz, haşarı ~ê ahengê şenlik ateşi ~ê , avêti nav dilê , içi götürmemek, silkelemek , * agirê rewşa xerab a zarokê koçbera avête nava dilê mi göçme çocukları kötü durumu beni silkeledi ~ê , bi dilê , ketin , acısı * ji ber vê rewşa wî agirê wî bi dilê mi ket onu bu hali yüreğimi dağladı ~ê binê kayê sinsi, sama altında su yürüten ~ê binê kayê bû sama altında su yürütmek ~ê canê , rabû hararet basmak , ~ê çiliya çocuk doğdukta sonra 40 gü boyunca evde ateş çıkarılmaz, eğer o esnada ateş verilirse çocuğu azgı olacağına inanılır. Çocuğu kırkı çıktıkta sonra ‘agirê çiliyan’ olayı biter ~ê , danî ateşi düşmek ~ê , daxisti ateşini almak, ateşini düşürmek * paçê bisirke deyni ser eniya wê, dê agirê wê daxîne sirkeli bezi alnına koyun, ateşini alır , ~ê , de şewitîn , ateşine , yanmak ~ê dosta mirova naşewitîne dost ateş bile olsa adamı yakmaz ~ê geş harlı ateş ~ê gumreh harlı ateş ~ê , hilda ocağını söndürmek ~ê kayê fazla ısı vermeye ateş, ölgü ateş ~ê kulê bi mala , keti ateşlere gelmek ~ê no harlı ateş ~ê , pîva ateşini ölçmek ~ê pûş sama alevi ~ê qoca kütük ateşi, tecrübeli kimseler içi söylene deyim ~ê qurma kalıcı ateş ~ê sor e 1) yama ve yaramaz kimse 2) ateş pahası , , ~ê , şewitîn , ateşine , yanmak ~ê Xwedê 1) çok çalışkan, becerikli 2) azgin 3) inatçı 4) amansız dert ~ê , zêde bû ateşi çıkmak ,

KURDÎ: agir

ağrı, acı, sızı * di girmilkên min de êşeke bişewat heye omuzlarımda bir yanma acı var * êşa serî baş ağrısı acı, ıstırap hastalık * êş lê peyde bûn hastalık kapmak * êş ketiye nav mêşan arılara hastalık girmiş yara , * êşa dil yürek yarası ~ bikeve , köküne kibrit suyu ~ bi rojê diçe aş êvarê dikeve laş ağrılar geceleyin azar ~ bi roj diçe aşan bi şev tê laşan ağrılar geceleyin azar ~ bi serî girtin başı tutmak , ~ dan dilê , acısı içine , çökmek , ~ jê birin acısını almak , ~ jê girtin acısını almak , ~ jê stendin acısını almak , ~ ketin , , hastalık girmek ~ kişandin acı çekmek , , ıstırap çekmek, keder çekmek * piştî emeliyatê pir êş kişand ameliyattan sonra çok acı çekti ~ lê peyde bûn hastalık kapmak ~ lê pîr bûn hastalığı kronikleşmek ~ mêvan e hastalık gelip geçici ~ nas kirin bj teşhis etmek ~ şikandin acıyı dindirmek ~ û azar acı, keder, elem ~ û azarî acılık ~ û êşûk hastalık ~ û jan ağrı sızı ~ û jan kişandin azap çekmek, acı çekmek ~a can can acısı ~a cîgerê ciğer acısı ~a dilan 1) kalp ağrısı 2) kara sevda ~a dilan pê girtin 1) sevdalanmak, sevdaya tutulmak 2) kara sevdaya tutulmak ~a , dîtin acısını görmek ~a eşqê kara sevda ~a eşqê lê xistin kara sevdaya tutulmak ~a giran azap ~a kesî li kesî naxuyê ateş düştüğü yeri yakar ~a , ketin dilê , acısı içine , çökmek , ~a kezebê ciğer acısı, yürek acısı ~a , kêm kirin acısını almak, acıyı azaltmak , ~a , kirin nav dilê xwe acısını bağrına basmak ~a li hevalan tîra li kendalan ağrılarda göz ağrısı, her kişinin öz ağrısı ~a li hevêl tîra li kendêl ateş düştüğü yeri yakar ~a parsûyan geğrek batması ~a , pê girtin ağrısı tutmak * êşa milê min pê girt kolumun ağrısı tuttu ~a teriyê kuyruk acısı ~a veqetînê ayrılık acısı ~a zirav lê ketin verem olmak

KURDÎ: êş

beneklik ,alacalı alacalık , ~ ketin , alacalanmak , * belekayî ketine zeviyan tarlalar alacalandı

KURDÎ: belekayî

boncuk arpacık , ~ ketin , ağırşaklanmak , ~ ketin pêsîran ağırşaklanmak ~ morîkan incik boncuk ~a cam cam boncuk ~a çav göz bebeği ~a qul bi etaran re namîne delikli boncuk , yerde kalmaz, bitli , baklanın da kör alıcısı olur ~ên stûyê dewaran katır boncuğu

KURDÎ: morîk

boğmaca kıran, ölet, kırgın , ~ ketin , kıran girmek

KURDÎ: qotik

d ile , * bi merhamet li keçikê mêze dikir merhametle kıza bakıyordu * ez bi te re me ben seninleyi dil ismi görevini üstler , * bi zimanê Kurdî dizane Kürtçeyi bilir tek başına edattır ~ aliyekî ve kaş kirin bir tarafa çekmek ~ , aracılığıyla ~a , pizivîn , arkasını dayamak , ~ agirê , şewitîn , ateşine , yanmak ~ alastinê zik têr nabe taşima suyla değirmen dönmez ~ aliyê çepê ve çûn sola kaymak ~ alî , de dan , kayırmak, iltimas etmek ~ aşkerayî li ser hev kêm kirin açık eksiltme ~ araviya , sayesinde ~ ava daniyan behicîn bok yoluna gitmek ~ ava milan aş nagere taşıma , su ile değirmen dönmez ~ avê de çûn güme gitmek, boşa gitmek * ew hemû qenciyên te tev bi avê de çûn onca yaptığın iyilikler güme gitti ~ awayekî bêsînor raye , dan yekî mec , açık bono vermek ~ awayekî bêşerm û fedî arsız arsız ~ awayekî circireyî sıkışık bir şekilde ~ awayekî dewixandî , boğuk boğuk, boğuk bir şekilde ~ awayekî fermî , h resmî olarak, resmen ~ awayekî kûr û dûr uzun uzadıya ~ awayekî qethî h kesin olarak ~ awayekî sergirtî h üstü kapalı bir şekilde, zimnen ~ awayê cemaetê kirin cemaate uymak ~ , awayî lê mêze kirin , nazarıyla bakmak ~ awirê çavan h ucun ucun, yan yan * bi awirê çavan li erebeyê mêze kir yan yan arabaya baktı ~ axewaxê yana yakıla ~ babirkên para ve pupa yelken ~ baldarî 1) dikkatlıca 2) sıkı * parêza bi baldarî sıkı perhiz ~ baldarî guhdarî kirin takip etmek, dikatkatle dinlemek ~ baran etek dolusu , ~ baran be erdê şil nake ateş olsa cürmü kadar yer yakar ~ baranê re hat, lehiyê bir haydan gelen huya gider ~ barûdê leyîstin barutla oynamak ~ bayê hat ~ baranê re çû sel ile gelen yel ile gider ~ bayê hatiye ~ baranê diçe sel ile gelen yel ile gider ~ bazara xwe re zeliqîn sıkı pazarlık yapmak ~ , be ona kalsa ~ bejn û bal suna gibi , ~ bendan çûn hev atışmak , ~ beqle li fehlê nihêrtin bakla dökmek , ~ ber bayê xerab ketin metafizik etkilerden kalmak ~ ber çav ketin göze görünmek , ~ ber çavan dûr ketin gözden uzaklaşmak ~ ber çavan winda bûn gözden kaybolmak ~ ber çavê , neketin gözden kaçmak , ~ ber devê , xistin bir şeyi birine vermek üzere söz vermek ~ ber firşikê xwe re çûn burnunun dikine gitmek ~ ber guhê , ketin kulağına gitmek, duyum almak ~ ber mekeve, ew nebû yeke din Amasyanın bardağı, biri olmasa biri daha ~ ber , ketin , acımak , * ez ber bi tehb û keda xwe keti emeklerime acıdım ~ ber , ve hatin , karşılamaya gitmek ~ ber xwe ketin hicap duymak , ~ berbayî wî nekeve 1) boş ver aldırma 2) siktir et ~ ber guhê , ketin duyum almak, haber almak ~ bêdilê xwe istemeye istemeye ~ bêhna fireh bêsîre dibe doşav sabrın sonu selamettir ~ bêhna lingê hesp revîn 1) tabana , kuvvet kaçmak , 2) tabanlara kuvvet ~ bêyî dilê , bûn isteksiz olmak ~ bêyî hemdê xwe istemeye istemeye ~ bin erdê ketin yerin dibine geçmek, yerin dibine batmak, yerin dibine girmek , ~ binê piyê , vedan birine çaktırmadan kötülük etmek ~ binê xwe de berdan altına etmek , , ~ binê xwe de kirin altına etmek * zarok bi xwe de kir çocuk altına etti ~ binî de pê vedan arkadan vurmak ~ bîra , hatin , hatırlanmak ~ bîra , ketin 1) hatırına gelmek 2) hatırlanmak , ~ bîra meriv xistin , havası olmak * zarok bavê xwe bi bîra mirov dixe çocukta babasının havası var ~ bîra , xistin birine hatırlatmak ~ , bûn ilişmek , * destê min bi çîçekan bû vazo ket elim çiçeklere ilişti vazo devrildi , ~ , bûn 1) , hâl olmak 2) , bağlı olmak * ev kar bi te ye bu iş sana bağlı , ~ canê , xwe nedan , çok aşırı sevmek ~ cedêl geçimsiz , ~ cêrê , kes nikare here avê , güvenilerek bir işe girişilmez ~ cêrê , nikarîn çûn avê , ipiyle kuyuya inilmez ~ cêrê xelkê çûn avê el kazanıyla aş kaynatmak ~ cêrê xelkê meçe avê el aleme güvenerek bir işe girşme ~ cih û nivîn bûn yatak yorgan , yatmak, yorgan döşek yatmak , ~ cih û nivîn bûn yatağa , düşmek ~ cilê canê xwe re li hev nekirin gölgesiyle geçinmemek, bokuyla kavga etmek ~ cilên ser xwe tenê üstündeki üstünde, başındaki başında , bi ~ çar çavan li bendê man dört gözle beklemek ~ çar çavan rêpanî kirin dört gözle beklemek ~ çav kirpandinê re göz açıp kapatıncaya kadar ~ çav lê nihêrtin göz süzmek ~ çav qurçkirinê re göz açıp kapatıncaya kadar ~ çavekî baş lê nenihêrtin iyi gözle bakmamak ~ çavekî biçûk lê nihêrtin , tepeden bakmak ~ çavekî biçûkatiyê lê nihêrtin , , tepeden bakmak ~ çavekî kêm lê nihêrtin , yukarıdan bakmak ~ çavekî na bi çar çavan li hêviyê bûn dört gözle beklemek ~ çavekî xerab li , mêze kirin , , kötü , gözle bakmak ~ çavekî xwar lê nihêrtin eğri bakmak , ~ çavê kirînê lê nihêrtin alıcı gözüyle bakmak ~ çavê , lê nihêrtin , , ... gözüyle bakmak, , nazarıyla bakmak * bi çavê biratiyê lê dinihêrt ona kardeş gözüyle bakıyordu * bi çavê dijminiyê lê dinêre ona düşman nazarıyla bakıyor ~ çavê vala nihêrtin boş gözlerle bakmak ~ çavên ne baş lê nihêrtin , yan bakmak, yan gözle bakmak , ~ çavên xwe dîtin gözüyle görmek ~ çavên serê xwe dîtin gözüyle görmek ~ çavên xwe bawer nekirin gözlerine inanamamak ~ çavên xewê lê nihêrtin cin cin bakmak ~ , çavî lê nihêrtin , nazarıyla bakmak ~ çema , stûyê , girtin , ensesine yapışmak, enselemek ~ çema , stûyê , hatin girtin enselenmek ~ çendîn car defalarca ~ çepilê , girtin , altı okka etmek ~ çepilê , girtin avêtin paçasından tutup atmak ~ çi aqilî xeber dide? hangi akla hizmet ediyor? ~ çibikê bi rê de çûn tıpış tıpış yürümek ~ çi çavî lê nihêrtin , ne gözle bakmak * te dît bê bi çi çavî li min dinêrin bana ne gözle baktığını gördün ~ çi kul û halekî güç halle , , bata çıka ~ çi kul û halî güçlükle, düşe kalka ~ çi kulê nalîn hangi dertten muzdaripsin? ~ çiraxê derketin pêş fener çekmek ~ çiraya hesin lê dan gerandin , mumla aratmak ~ çirayeke hesin lê gerîn mumla aramak ~ çengurê , girtin , altı okka etmek ~ çengurê , girtin avêtin paçasından tutup atmak ~ çengurê , girtin û avêtin derve yaka paça etmek , ~ çengûrê , girtin û birin yaka paça , ~ çobûnê dürterek ~ çol û pesaran ketin dağlara düşmek ~ çol û pesaran xistin dağlara düşürmek ~ , dan değiştirmek * ez malê xwe bi yê te nadim malımı seninkiyle değiştirmem ~ darê zorê zorla, metazoru ile ~ darê zorê dan pejirandin zorla kabul ettirmek , ~ dax e maalesef ~ , de gêr kirin , üstüne atmak ~ , de rîn , içine sıçmak ~ dengekî bilind qîr kirin avazı çıktığı kadar bağırmak ~ dengekî nermenerm qise kirin pes perdeden konuşmak ~ dengê hindrû , yüksek perdeden ~ dengê hindrû axaftin , yüksek perdeden konuşmak ~ dengê hindrû gazî kirin sesi ayuka çıkmak ~ dengê nizm peyîvîn pes perdeden konuşmak ~ der û dertûlan xistin sokağa atmak , ~ derd û kul zor belâ, dala çıka ~ derengî nexistin yarından tezi yok ~ derpiyê xwe de kirin donuna etmek ~ derpiyê xwe de pîs bûn donuna kaçırmak ~ dest 1) elden, aracısız 2) elden , * min pere bi dest şand parayı elden yolladım ~ derziyê bîr nayê vedan taşıma suyla değirmen dönmez ~ dest jê girtin , elden almak ~ dest re berdan teslimiyet göstermek ~ dest û lep güçlü kuvvetli , ~ dest û lep bûn güçlü kuvvetli olmak ~ dest û pê ense kulak yerinde, kelli felli ~ dest û pê bûn eti budu yerinde , ~ dest xwe re anîn elde etmek ~ destekî du zebeş nayê girtin bir koltuğa iki karpuz sığmaz ~ destê , h 1) aracılığıyla 2) eliyle * hemû kar bi destê wî tên kirin bütün işler onun eliyle yapılıyor ~ destê , çûn birinin teşvikiyle... ~ destê , girtin 1) el sıkmak 2) elinden tutmak ~ destê hev girtin elleşmek , ~ destê ketiyan girtin düşkünlere yardı eli uzatmak ~ destê , re berdan birine kaptırmak, musade etmek ~ destê , re çûn suyunca gitmek ~ destê , re çûn , , huyuna suyuna gitmek ~ destê , re hatin birinin suyuna gitmek, gücü yetmek, muvaffak olmak ~ destê , re nehatin elde edememek, muvaffak olamamak ~ destê vala jê derketin sıfıra sıfır, elde var sıfır ~ destê , ve eliyle, tarafından ~ destûra , we be izniniz olursa ~ dev çûn erdê 1) iki büklüm olmak, iki kat olmak 2) iki büklüm olmak , 3) yüzükoyun düşmek ~ dev gihîn erdê beli bükülmek , ~ dev û rû çûn erdê yeri öpmek, yere düşmek , ~ dev û rû dirêjî erdê bûn yüzükoyun düşmek ~ dev xwe mezin kirin ağız satmak , ~ devê , de kirin mec yedirmek ~ devê jina xwe radibe û rûdine karısı ağızlı ~ devê , neketin ağzına yakışmamak ~ devê xwe nikarîn ağzından kaçırmak ~

KURDÎ: bi

dalga , * li potara , ketin , dalga geçmek

KURDÎ: potar

dikkat * min bala xwe dayê lê min tiştek fehm nekir dikkat ettim, ama bir şey anlayamadı akıl, zihin * ji bala min nayê der aklımdan çıkmıyor ~ kişandin 1) dikkat çekmek 2) vurgulamak ~ kişandin ser xwe 1) dikkati çekmek 2) alâka çekmek , ~ kişandin serê altını çizmek, belirtmek ~ lê bûn gözünden kaçmamak ~ nedan , dikkat etmemek ~a , jê ketin dikkatından kaçmak ~a , ketin , 1) , gözü takılmak 2) farkına varmak ~a , kişandin 1) , dikkatını çekmek 2) alâka çekmek , ~a , lê bûn 1) dikkat etmek 2) mukayit olmak, göz kesilmek, dikkat etmek ~a , li , bûn gözü bir şeyde , olmak ~a min li te ye sana bakıyoru da ~a , neketin , gözünden kaçmak ~a te lê be ona mukayet ol ~a te li min e beni dinliyor musun ~a xwe berdan , bakmak, dikat etmek ~a xwe berdan ser , dikkatını üstüne toplamak ~a xwe bidê! baksana! , dikkat çekme sözü * bala xwe bidê êdî êvar e baksana akşam oluyor ~a xwe dan , 1) dikkat etmek * we bala xwe dayê ku bê çi got? dikkat ettiniz mi ne söyledi? 2) dikkat etmek , * min heta wê gavê bala xwe nedabûyê ben o zamana kadar buna dikkat etmemişim 3) gözden geçirmek, göz atmak, kontrol etmek , * car carinan bala xwe dida odeya doktor ara sıra doktorun odasına göz atıyordu 4) göz gezdirmek , 5) gözden geçirmek, gözlemlemek , 6) ilgi toplamak, ilgisini yoğunlaştırmak ~a xwe dan ser , dikkat kesilmek, konsantre olmak ~a xwe danê 1) anlamak, farkina varmak, bakmak * min bala xwe dayê ku fehm nake, min dengê xwe birî baktım ki anlamıyor, sesimi kestim 2) bakmak , * ca tu jî bala xwe bide vê berhemê bu esere bir de bak ~a xwe pê dan dikkat vermek

KURDÎ: bal

ellen ~ dest û dev , ketin , içine düşmek ~ dest û lepan ketin , içine düşmek ~ dest û leq , birden bire * bi dest û leq çêr pê kirin birden bire ona küfür etmeye başladı ~ dest û lingan ketin , içine düşmek

KURDÎ: bi dest

felç, inme, nüzul felç, damla , ,felçli, inmeli ~ li dilê , ketin , damla inmek

KURDÎ: felc

fırsat uygunluk, müsaitlik duru karar , * xwêya xwarinê li keysa xwe ye yemeğin tuzu kararında semt, yer * li vê keysê wî veşêrin bu yerde saklayın ~ bi dest ketin eline fırsat girrerse ~ çêbûn uygun olmak, uygun durum ortaya çıkmak ~ ketin , fırsat düşmek , ~ lê anîn 1) fırsatını düşürmek, fırsat kollamak 2) puntuna getirmek , ~ nedîtin fırsat bulamamak, meydan bulamamak ~ neketin , , baş alamamak ~ xweş qefaltin fırsatı ganimet bilmek ~a , çêbûn fırsat bulmak ~a , danê 1) , köşeye sıkıştırmak 2) adamı iyice benzetmek ~a , hatin , fırsat doğmak ~a , hebûn durumu musait olmak, musait olmak ~a , nedîtin fırsat , bulamamak, meydan , kalmamak ~a , ketin , fırsatı olmak, münasebeti düşmek, sırası gelmek ~a , ketinê fırsat düşmek , , fırsatını bulmak ~a , lê bûn 1) fırsatını düşürmek 2) uygun düşmek ~a , lê hatin fırsat düşmek , ~a , neketinê ku serê xwe bixurîne başını kaşımaya vakti olmamak , ~a , tune bûn 1) durumu müsait olmamak 2) , baş alamamak * ez ji vê hunerê ne kêfxweş im, keysa min tune ku... bu sanattan memnun değilim, baş alamıyorum ki ~a xwe dîtin fırsat bulmak ~a xwe lê anîn fırsatını kollamak

KURDÎ: keys

göz , göz , * ji ber çavan winda bû gözde kaybolmak göz , * bi çavên xêl nihêrt hilekâr gözlerle baktı göz , * bi çavê biratiyê lê mêze kiri kardeş gözüyle bakmak göz , * çav ji camêr re hati adamcağız göze geldi * çava bi camêr veda adamcağız göze geldi göz , * ji pêş çavê mi ket gözümde düştü ~ berdan , göz dikmek, göz koymak * çav berdane malê me malımıza göz dikmişler ~ ber dan , sulanmak ~ berda nanê , ekmeğine göz koymak , ~ berda revê kaçmaya yeltenmek ~ bi çav li hev nihêrti göz göze gelmek ~ bi kerê ve bû eşekte de göz var ama anlayışsız, anlayışsız olmak ~ bi serê , ve hebû anlayışlı olmak, idrak sahibi olmak, kadirbilir olmak ~ bi wê de çû gözü kaymak, gözü kaçmak , * bêhemdî çavê mi bi loqenteyê ve çû istemeyerek gözüm lokantaya kaydı ~ birin û anî böcül böcül olmak ~ çar hilkiri gözleri dört açmak ~ ~ nedîti göz gözü görmemek , ~ çar hilkiri gözünü dört açmak ~ çêrandi göz banyosu yapmak, dikizlemek ~ çû ser , , gözü gitmek ~ dan , göz gezdirmek , ~ dan , , bakmak, özenmek ~ da hev , gözlerini yaşama kapamak ~ di , firandi bir şeyi ima etmek, demeye çalışmak, çıtlatmak ~ di ser hev re qelapti gözlerini belertmek, bakışlarla korkutmak ~ di serê , de tarî bû gözü kararmak , ~ di serê kerê de jî hebû eşekte de göz var ama anlayışsız ~ di serî de bû mîna du pizota gözleri ka çanağına bürünmek ~ di serî de leyîsti rahat durmamak, olay çıkarmak ~ di serî de sor bû gözleri ka çanağına dönmek ~ di serî de zoq bû gözleri pörtlemek ~ di xwe da kandırmağa yeltenmek ~ dît, dev nedît ağza tat, boğaza feryat ~ germ kiri uyku kestirmek, şekerleme yapmak ~ gewr kiri korkuya kapılmak ~ heye aqil heye göz var iza var ~ hûr kiri kısmak , ~ jê re hati göze gelmek, nazara gelmek ~ ji ~a şer dike yüz yüzde utanır ~ ji serî derketi kafasını tası atmak ~ kirin , göz kırpmak , ~ kirin , göz dikmek * çav kirine malê me malımıza göz dikmişler ~ kurkusandi gözlerini kısmak ~ lê bilind nebûn 1) istememezlik, çekememezlik 2) , çok kızmak, onu görmek istememek ~ lê bûn 1) gözü üstünde olmak * got ez dukanê bidime te mi nexwest, ji mi re çi, çavê her kesî wê lê bimîne dükkanı sana vereyi dedi, be istemedim; neme lazı herkesi gözü üstünde kalacak 2) gözünde kaçmamak 3) horoz ölür, gözü çöplükte kalır ~ lê bû peqpeqonk gözleri fal taşı gibi açılmak ~ lê bû tas gözleri fal taşı gibi açılmak ~ lê kort bû gözleri çukura gitmek , ~ lê sor bûn 1) gözleri çakmak çakmak olmak 2) gözleri dolmak , , duygulanmak ~ lê reş û tarî bû gözleri kararmak ~ lê tarî bû gözleri kararmak ~ li ber delîn , 1) göz almak, göz kamaştırmak , 2) göz kamaştırmak , 3) göz kamaştırmak , ~ li destê , bûn , eline bakmak , ~ li destê dê û bav bû ana baba eline bakmak ~ li rê bûn 1) yol gözlemek 2) umut etmek ~ li riya , bûn , yoluna bakmak ~ li riya , qerimî gözüne kara su inmek , ~ li ser , bû mukayet olmak, göz kulak olmak ~ li serê , tarî bû gözleri kararmak, öfkede kendini kaybetmek ~ li serî tarî bû gözleri kararmak, öfkede kendini kaybetmek ~ li xew gözleri uykulu ~ neçû ser hev gözüne uyku girmemek ~ neda ser hev göz kırpmamak, göz yummamak , ~ neniqandin 1) göz kırpmadan , 2) göz kırpmadan , ~ nexwari çekememek ~ niqandin , göz kırpmak , ~ mûç kiri gözlerini kısmak ~ pê de bû gözü arkada kalmak ~ pê keti gözüne ilişmek ~ pê neketin 1) yüzünü görmemek , 2) yüzünü görmemek , ~ pê veda göz değdirmek, nazar değdirmek ~ qelibandi belertmek ~ qelibî belermek ~ qurtandin , göz kırpmak , ~ reş û tarî bû gözleri kararmaya başlamak ~ şikandin , göz kırpmak , ~ tê firandi bir şeyi ima etmek, demeye çalışmak, çıtlatmak ~ tune bû gözleri görmez olmak, kör olmak ~ û birûreş akı ak karası kara, kara gözlü , ~ û birûyan îşaret dan , kaş göz etmek ~ û bîrik birijê kör olası, kör olasıca ~ û nezer jê re hati göze gelmek ~ û zarê xelkê jê re hati eli gözü birine gelmek, nazar değmek zirq kiri lê nihêrti gözlerini dikip bakmak ~ zûr kiri kısmak , ~ zûr kiri lê nihêrti gözlerini dikip bakmak ~ek lê gerandin , bir göz gezdirmek ~ek pê p xisti bir göz gezdirmek ~ekî mirov kor dibe mirov dest dide ber yê di insanlar çaresiz kalmamalı , ~ekî na bi çar ~a li hêviyê bû dört gözle beklemek , ~ekî seriya e cömert, iyi kimse ~ê baranê lê ye havanı gözü yaşlı, neredeyse yağmur yağacak ~ê , bi , ketin , gözüne ilişmek ~ê , birbisî gözleri ışıldamak ~ê birçî têr nabe aç gözlü doymaz ~ê , birîn , gözü kesmek ~ê cîra li cînar e komşunu tavuğu komşuya kaz , görünür ~ê , ~ê xewê bû uykusu olmak ~ê çepê li ser nîşanê girti gözünü kırpmadan , ~ê çepê li ser nîşanê girtin ~ê rastê neniqandi gözünü kırpmadan ~ê , çû nav serê , çok kızmak, ifrit kesilmek ~ê , çû ser hev uyumak ~ê , derxistin 1) , gözünü çıkarmak , 2) usandırmak ~ê , di malê dinyayê de tune bû gözü dünya malında olmamak ~ê , di nav serê , de leyîsti çok sinirlenmek ~ê felekê kor be feleği gözü kor olsun ~ê genimî elâ gözlü ~ê , girê dan , gözünü bağlamak ~ê , hati katır, beygir gibi yük hayvanlarını göz kapaklarında bir tür beze oluşmak ~ê her kesî çû ser , gözler üstüne yoğunlaşmak ~ê hev , derxisti birbirini gözünü çıkarmak , ~ê hêrsê tune öfkeni gözü yoktur ~ê hilkirî gözleri dört açılmış ~ê hingivî elâ gözlü ~ê , jê hati birî görmez olmak, gözüne ilişmez olmak ~ê , jê re hati göze gelmek ~ê , jê têr bû gözü doymak ~ê , jê tirsî gözü yıkılmak ~ê , ji nav serê , baz da gözleri fırlamak, kafasını tası atmak ~ê , ji nav serî baz da kafasını tası atmak ~ê , ji tu tiştî netirsî korkusuz, cesur ~ê , ji xewa venebû uyku gözünde akmak ~ê , ketin , , gözü takılmak ~ê kirox li dayox e alıcını gözü hep satıcıda ~ê kitikêkedi gözü , ~ê , lê bar neda haset etmek, kıskanmak ~ê , lê bilind nebû istememezlik, çekememezlik ~ê , lê bûn 1) , gözü olmak * çavê birakê me li parlementeriyê ye bizimkini gözü milletvekiliğinde var 2) gözü üstünde kalmak , 3) belâ çıkarma peşinde olmak ~ê , li , bûn 1) gözü üstünde olmak 2) gözetlemek 3) , taklit etmek ~ê , li cihê mezi bû gözü yüksekte , olmak ~ê , li der e gözü dışarda ~ê li deriyan xwelî li seriya el alemi eline bakanı küller başına ~ê , li deriyê xelkê bû gözleri el kapılarında olmak ~ê , li desta bû gözü başkalarını eline bakmak ~ê , li ke bû gözlerini içi gülmek ~ê , li rê , ma gözü yolda , kalmak ~ê , li rê , qetî gözleri yollarda kalmak ~ê , li ser bû göz kulak olmak, mukayet olmak ~ê , maç kirin 1) gözlerinde öpmek 2) mec alnında öpmek ~ê meriv , ancax mistek xwelî têr dike insanı gözünü bir avuç toprak ancak doyurur , ~ê mezinatiyê li xwe nihêrti küçük köyü büyük ağası ~ê mi iki gözüm ~ê min , gözümü nuru ~ê mi birije ku... gözüm çıksın , ~ê min wekî , tiştî be gözüm çıksın , ~ê mirov ancax mistek xwelî têr dike insanı gözünü bir avuç toprak ancak doyurur ~ê , mînâ ~ê miriya e ölü gözü gibi ~ê , nebirîn , gözü yememek , ~ê , neketin , gözünde kaçmak ~ê , ne li malê dinyayê bû dünya malında gözü olmamak ~ê nîvkêşî kıpık göz ~ê , pê bar nedan , çekememek ~ê , pê ketin 1) , gözü ısırmak 2) gözüne görünmek * nebî careke di çavê mi bi te bikeve ha sakı bir daha gözüme görünme 3) , gözüne ilişmek , ~ê , pê nekeve gözü birini görmesin ~ê , pûç bû gözü sönmek , ~ê , qewarti gözünü oymak ~ê rastê neniqandi gözünü kırpmadan , ~ê , reşeve hati gözü kararmak, gözleri kararmak ~ê , rijîn 1) gözü akmak 2) çok zahmet çekmek ~ê seriya bûn , baştacı olmak ~ê şeyta kor kiri şeytanı bacağını , kırmak ~ê te , ronî be! gözü aydın! ~ê te bi xêr gözü aydın ~ê te spî be gözleri kör olsun ~ê , têr kiri gözünü doyurmak ~ê , tirsandin , gözünü korkutmak ~ê , tiştek nebirîn , gözü kesmemek , , ~ê vala nihêrti boş gözlerle bakmak ~ê , vekirin , gözünü açmak ~ê werşeqê ahu gözlü , ~ê , wir bû gözü kaymak , ~ê wî li nav serê wî gerî gözleri fıldır fıldır olmak ~ê wî tema e gözleri sağlam ~ê xel mahmur göz ~ê xerab ke göz, kötü göz , ~ê xerab lê nihêrtin 1) kötü gözle bakmak, ke gözle bakmak , 2) kötü gözle bakmak , ~ê xewê uykulu gözler ~ê xezalê ahu gözlü , ~ê xwe berdan , bir şeye göz koymak ~ê , xwari takdir etmek ~ê xwe da hev gözlerini kapatmak ~ê xwe da ser , -e mukayit olmak ~ê xwe gerandin 1) gözlerini gezdirmek 2) kız arkadaş edinmeye başlamak ~ê xwe germ kiri kestirmek , * ez hinekî çavê xwe germ biki

KURDÎ: çav

huy , * bawer bike ku çiya ji cihê xwe diçe lê kurmê meriv ji meriv naçe ca çıkar da huy çıkmaz huy , âdet, alışkı, alışkanlık * kirina vî tiştî ji xwe re kiriye kurm bunu yapmaya kendine âdet edinmiş * me ji xwe re kiriye kurm, piştî nîvro em bi tombela dileyîzi alışkı edinmişiz, öğlede sonra tombala oyunuyoruz illet , ~ jê çû alışkanlıklarını terk etmek ~ jê hilanîn , alışkanlığı kapmak ~ jê neçû damarına , işlemek ~ ketin qafê , damarına , işlemek ~ lê bû bir huya sahip olmak ~ şikandi kurtlarını dökmek ~ û tebîet huy ve mizaç ~ û tebîet û tel gerek mîna hev bi boyu boyuna, huyu huyuna , ~ û tebîetê , huyu suyu ~ û tebîetê , hilanî akıntıya kapılmak , ~ û xûyên , hilanin , huyunu kapmak ~ê , çû ser hev perileri bağdaşmak ~ê geleviziya hatin , canı yaramazlık yapmak istemek ~ê , hatin , alışmak , * kurmê cigareyê tê wî sigaraya alıştı ~ê , hatin , , burnunda , tütmek, bir şeyi özlemek, özle duymak * kurmê zarokê mi tê mi çocukları gözümde tutuyorlar ~ê , hati mirov aranmak , * va roja kurmê sobayê tê mirov bu günlerde soba aranıyor ~ê hev kiri birbirini özlemek ~ê , jê çû huyunda vazgeçmek ~ê , jê naçe heta mirinê , toprak paklar ~ê , jê neçû huyunda vazgeçmemek , ser ~ê , ketin , damarını bulmak ~ê , kirin 1) alışmak , 2) canı çekmek 3) alışmak , * ez bawer nakim ku ez ev qas kurmê wî dikim ona bu kadar alıştığıma inanamıyorum 4) birini özlemek ~ê mirova zû bi zû jê naçe sarımsağı geli etmişler de kırk gü kokusu çıkmamış ~ê pîs kötü huy ~ê şîrî heta pîrî 1) yedisinde neyse yetmişinde de o olmak, arlı arından, huysuz huyunda vazgeçmez, huy canı altındadır 2) teneşirlik kimse , ~ê xwe dan , , alışmak ~ê xwe da serê , alışmak ~ê xwe şikandi kurtlarını dükmek, hevesini almak, körünü kırmak ~ê xwe terikandin 1) huyunda vazgeçmek, gömlek değiştirmek , 2) defteri kapamak , ~ê , xwe xweş kiri huyunu düzeltmek , ~ê , zanîn , damarını bulmak ~ên , pê girti damarı tutmak

KURDÎ: kurm

kahkaha ~ jê anîn dudak ısırtmak , ~ ketin , , kahkahayı basmak ,

KURDÎ: hîqîn

kan mec kan , * ew jî, ji xwîna min e o da benim kanımdan hiq kan akçesi * bavê wî xwîna kurê xwe stend babası oğlunun kan akçesini aldı ~ avêtin kan kusmak ~ bel kirin kan fışkırmak ~ berdan kan almak ~ berî erdê dan kan dökmek , ~ bi xwe de anîn elini kana bulamak , ~ bi xwînê nayê şûştin, ~ bi avê tê şûştin kanı kanla yumazlar, kanı suyla yularlar, ölümle öç alınmaz ~ cemisîn kan pıhtılaşmak ~ cendek birin kan gövdeyi götürmek ~ çûn kan boşalmak ~ dan 1) kan vermek , 2) kan vermek , ~ di canê , de gerîn benzine kan gelmek ~ di dev û poz de avêtin ağzından, burnundan kan fışkırmak ~ gewde birin kan gövdeyi götürmek ~ guhastin kan değiştirmek , ~ hebûn , kan olmak ~ herikîn 1) kan akmak 2) kan akmak , ~ jê anîn kanatmak ~ jê berdan kan almak , ~ ji çivîkekê , neanîn karıncayı bile ezmemek ~ jê çûn 1) , kan gitmek , 2) kan kaybetmek ~ jê girtin kan almak , ~ jê hatin kan gelmek, kanamak ~ jê kişîn -i kan kaybetmek ~ ji canê , kişîn benzinde kan kalmamak ~ ji qelema , hatin , kaleminden kan damlamak ~ ji xwe berdan kan vermek , ~ ketin , kanlanmak , * xwîn ketiye çavê wê gözü kanlanmış ~ ketin canê , kanlanmak , ~ ketin canê , yüzüne kan gelmek ~ ketin çavê , 1) gözünü hırs bürümek , 2) gözünü kan bürümek , ~ ketin çavên , 1) gözlerini , kan bürümek 2) gözleri kan çanağına dönmek , ~ ketin mêjiyê , 1) , kan boğmak , 2) kanı başına çıkmak , ~ ketin nav canê , , kan oturmak ~ kişandin kan çekmek , ~ kişîn , kan yürümek ~ laş birin kan gövdeyi götürmek, , dere gibi akmak ~ laş hilanîn kan gövdeyi götürmek ~ li canê , gerîn kanlanmak , * vê havînê pariyek xwîn li canê kurik geriyabû çocuk bu yaz kanlanmış canlanmıştı ~ li erdê ye hasadını kaldırmamış olmak ~ li serê , xistin 1) kanı başına sıçramak , 2) kanı başına çıkmak , ~ mîstin kan işemek ~ mîz kirin 1) kan işemek 2) mec kan fışkırmak ~ pê de hatin elinden kan çıkmak ~ pijiqîn kan fışkırmak ~ rêtin , 1) kan akıtmak , 2) kan dökmek , ~ rijîn 1) kan akmak 2) kan akmak , 3) kan çıkmak , ~ rijîn erdê 1) kan akmak , 2) kan olmak , ~ sekinandin , kanamayı durdurmak ~ tê de avêtin kan fışkırmak ~ û mêjî li hev qelibîn kanı başına sıçramak , ~ û xirar kan revan di nav ~ û xirarê de maye kan revan içinde ~ û zehir li hev qelibîn zehir zıkkım olmak, birbirine karışmak ~ verestin kan boşalmak, kanama geçirmek ~ vereşîn kan kusmak ~ wekî çe herikîn , dere gibi akmak ~ werivîn , kanlanmak , ~ winda kirin kan kaybetmek ~ xwestin kan istemek , ~a , bûn av kanı sulanmak ~a esmeran şîrîn e beyazın adı esmerin tadı ~a , fir kirin , kanına ekmek doğramak ~a hev fir kirin kanlı bıçaklı olmak ~a , ji , ne sortir bûn , daha değerli olmamak ~a , kelîn kanı kaynamak ~a , ketin serê , kanı kaynamak * xwîna min) kete serê ona kanım kaynadı ~a , lê kelîn , kanı ısınmak, içi ısınmak * xwîna wan zû li hev keliya kanları birbirine çabuk ısındı , ~a , mijîn , kanını emmek ~a sar cinayet ~a sor 1) al kan, kızıl kan 2) kan kırmızı , , ~a sor de gevizîn al kanlara boyanmak ~a , tehl bûn sevimsiz olmak, antipatik olmak, sevimsizleşmek ~a xwe kirin kevçî 1) , kanına susamak, eceli gelmiş olmak 2) belâsını aramak ~a xwe kirin stûyê , belâsına armak ~a zêde jê çûn de dökmek , ~a , zêde çûn , kan gitmek , ~a , ziwa bûn 1) kanı kurumak , 2) kanı sulanmak ~a , ziwa kirin , kanını kurutmak , , ~ê de gevizîn kana belenmek, kana boyanmak , , ~ê de mewicîn al kanlara boyanmak , ~ê de sor bûn kana boyanmak , , ~ê re xwîn xwestin kana kan istemek

KURDÎ: xwîn

kepek, donra, temre, saç kepeği , konak , ~ ketin , kepeklenmek * kelk ketiye porê wê saçı kepeklenmiş

KURDÎ: kelk

kepek, saç kepeği , * porê wê bikenk e saçı kepekli bj kepek , ~ ketin , kepeklenmek

KURDÎ: kenk

kepek, saç kepeği , ~ ketin , kepeklenmek

KURDÎ: mirdik

KURDÎ: kevîşk

KURDÎ: kenik

koku koku , mec koku , * bêhna şer tê pozê min savaş kokusunu alıyorum ~ dan 1) koku vermek 2) kokusu çıkmak , ~ di poz re çûn 1) , kokusunu almak 2) kokusunu almak , ~ di pozê , de çûn 1) , kokusunu almak 2) kokusunu almak , ~ di xwe dan koku sürünmek ~ hatin kokmak, koku yayılmak ~ hatin , , koku almak ~ hatin pozê , , koku almak ~ hilanîn , koku almak ~ jê hatin koku vermek ~ ketin , 1) kokuşmak, bozulmak , * bêhn ketiye vî goştî bu et kokuşmuş 2) koku sinmek, nüfuz etmek * wê bêhn bikeve hundir koku içeriye sinecek ~ kirin , kokutmak * te bêhn kire hundirû içeriyi kokuttun ~ lê hatin çikandin bunaltılmak ~ li , çikandin bunaltmak, boğmak * hîna taveke tûj nîn e, lê hewa bêhnê li mirovan diçikîne güneş hünüz yakmıyor, ama hava insanı boğuyor ~ stendin koku almak ~ û bereket bereket ~ û bereket tê de heye beti bereketi var ~ û bex koku, kokuşmuşluk ~ û germox koku, kokuşma a , bi ser , xistin , kokusunu etrafa yaymak ~a diyan tê ji xaltiyan ana yarısı , ~a dû hatin yanık kokmak ~a efnikê , küf kokusu ~a efnikê , jê hatin , küf kokmak ~a genî jê hatin sası sası kokmak ~a , hatin kokmak , * bêhna şer tê ortalık savaş kokuyor ~a , hatin mirov kokusunu almak , ~a , hilanîn 1) , kokusunu almak 2) , kokusunu almak veya duymak , ~a , hilanîn 1) kokusundan tanımak 2) gelişini sezmek ~a , jê hatin 1) kokmak 2) herhangi bir şeyle ilgisi , olmak ~a , ji , hatin 1) kokmak 2) herhangi bir şeyle ilgisi , olmak ~a kamçokê küf kokusu ~a kamçokê jê hatin , küf kokmak ~a kefokê küf kokusu ~a kefokê jê hatin , küf kokmak ~a , ketin , , kokusu sinmek ~a , kirin 1) , gelişini sezmek 2) kokusunu almak 3) özlemek ~a , kirin kokusunu almak , ~a kufikê , küf kokusu ~a kufikê , jê hatin , küf kokmak ~a mewtê ölüm kokusu ~a mewtê jê hatin etrafa ölüm kokusunu saçmak ~a nên ji mala te neyê kuru ekmeğe muhtac olasın ~a , pê derketin ferahlık duymak ~a pêçiya xwe kirin avucunu koklamak ~a pîs pis koku, ufunet ~a pîso hatin yanık kokmak , ~a pîvazê jê hatin , ilişkisi veya ilgisi olmak ~a şewatê hatin yanık kokmak , ~a şermixokê jê hatin sası sası kokmak ~a şîr ji devê , hatin ağzı süt kokmak ~a xwe dan , , kokusu sinmek * cigareyê bêhna xwe daye cilan elbiseye sigara kokusu sinmiş ~a xweş güzel koku, rayiha

KURDÎ: bêhn

kurum, övünme onur yüz ifadesi * li sûfê , ketin , bozmak, onurunu incitmek

KURDÎ: sûf

o kadar, o denli * hingî min xebitandiye peritiye o kadar çalıştırmışım ki hep yıpranmış * hingî kêfa min hat ku... o kadar sevindim ki.. * hingî ku min got o kadar söyledim ki berî, dolayı , * hingî tu hatiyî geldiğinden beri ~ ez fehmberî xwe bûme oldum olası, bildim bileli , ~ jê hez dike ji bîr ve diçe ayılıp bayılmak ~ keysa , ketin , fırsattan istifade etmek ~ ku dinya ava bûye û nebûye dünya oldu olalı ~ ku ez fehmeberî xwe bûme bildim bileli , ~ ku ez nemirime dünya gözü ile , ~ ku ez zanim bildim bileli , ~ ku , li dinyayê ye dünya gözü ile , * lawo bizewice hingî ku ez li dinyayê me, ez pîreka te bibîni evlen de dünya gözü ile zevceni göreyim ~ ku li heyatê ye sağlığında ~ ku sax e sağlığında

KURDÎ: hingî

panik, ürkü yılgı, dehşet ~ çêbûn panik olmak ~ çêkirin panik yaratmak ~ girtin pişta , yıldırımla vurulmuşa dönmek ~ di pişta , ketin , paniğe kapılmak ~ jê re çêbûn paniğe kapılmak * têgihîşt ku ez dê pê re neçim, qurf jê re çêbû kendisiyle gelmiyeceğimi anlayınca paniğe kapıldı ~ kirin nava , , paniğe vermek ~ kirin pişta , , paniğe vermek ~ ketin nava , paniğe kapılmak ~ ketin navê panik olmak

KURDÎ: qurf

patırdama tıpırdama , tıpırdama , ~ ketin , patırdamak

KURDÎ: tepîn

pay, hisse, üleş , pay, , üleş , * vê bikin pênc paran bunu beş pay yapın ~ bûn üleşmek ~ dan pay vermek ~ dan , , pay vermek ~ kirin pay etmek ~a berxê nêr her gav kêr e yiğit her zaman kavgaya hazır olmalıdır ~a dengnekirinê sus payı, susmalık ~a dilê xwe kirin kendine yer etmek ~a dirûtinê dikiş payı, makas payı , ~a gerokan çû ber babîsokan dilencinin payı her zaman tehlikededir ~ gerokan xwar pisîkan dilencinin payı her zaman tehlikededir ~a karê bz kâr payı ~a , ketin , payına düşmek, , rast gelmek * qumaşê baş para min ket kumaşın iyisi bana rast geldi ~a pir 1) çoğu 2) aslan payı ~a qazancê kâr payı ~a xwe jê derxistin payını çıkarmak ~a xwe jê hilanîn hisse çıkarmak, pay çıkarmak ~a xwe stendin , payını almak ~a yê paşîn tune sona kalan donakalır ~a zêde 1) aslan payı 2) makas payı ~ên saetê ast saat dilimi

KURDÎ: par

ruh ruh, can , * di vî mirovî de ruh nî e bu adamda ruh yok ruh, can , * di te de qet ruh tune lo sende hiç ca yokmuş be ruh , * hemî ruhê meseleyê di vir de ye meseleni bütü ruhu burada ruh , psî ruh, tin ~ ber pê de hati canlanmak ~ bi ber keti dirilmek , * miribû, ji nû ve ruh bi ber ket ölmüştü, tekrar dirildi ~ bi ber , ketin , ca gelmek ~ bi , ve hatin 1) kendine gelmek 2) canlanmak ~ bi ber xisti diriltmek ~ dan 1) ca vermek , 2) ödü kopmak , çok korkmak ~ da ber canlandırmak ~ da hev içli dışlı olmak , ~ di ber , de berda canlandırmak, diriltmek ~ di ber re berda canlandırmak, yenide diriltmek ~ di ber re çû canlanmak ~ hatin , 1) , ca gelmek, canı yerine gelmek, canlanmak, dirilmek , 2) canlanmak, hasta ike kendini toparlamak 3) canlanmak, dirilmek , ~ jê çûn 1) canı çıkmak , * ji ber ku her roj cil li xwe kiri ruh jê çû her gü giyilmekte elbisemi canı çıktı 2) ca vermek, so nefesini vermek ~ jê kişî canı çekilmek, canı çıkmak, so nefesini vermek ~ ketin , , ca gelmek, canı yerine gelmek ~ kişandi ca çekişmek ~ lê neman 1) bitki olmak 2) cansızlaşmak, zayıflanmak ~ li ber hati canlanmak ~ pê de hati canlanmak ~ rewa lê tune kansız cansız ~ tê de nema ca kalmamak ~ û canê xwe da berçavê xwe kanı pahasına ~ û îmana , qetandi canını çıkarmak , ~ û îmana xwe qetandi kendini paralamak , ~ û îmana xwe stendi kendine eziyet çekmek ~ û rewa li , tune bû güçsüz, takatsız olmak ~ û rewa tê de nema dermanı kesilmek , ~ û rewa lê tune bû güçsüz takatsız olmak ~ê canê mi canımı içi ~ê çivîkê tê de tune bû kuş kadar canı olmak ~ê , çûn 1) canı gitmek * ruhê wê diçe ku wê tiştekî bi pênûsa wê bibe kalemine bir şey olur diye canı gidiyor 2) canı çıkmak , ~ê , çûn û hati canı gelip gitmek ~ê , jê kiri canını çıkarmak , ~ê , derketi canı çıkmak , ~ê , hati serê pozê , canı burnuna gelmek ~ê , jê çûn 1) , nefret etmek, , uyuz olmak, sinir olmak * ruhê mi ji vî mirovî diçe bu adama uyuz oluyorum 2) mec ca vermek ~ê , jê derxisti canını çıkarmak , ~ê , jê hatin , nefret etmek, , uyuz olmak, sinir olmak ~ê , jê stendin 1) canını almak 2) göbeği çatlamak ~ê kulmekî tê de tune bû bir sıkımlık canı olmak ~ê , li serê çûn , düşkü olmak, ca atmak ~ê min 1) canım, ruhum, şekerim!, güzelim , 2) ömrümü varı ~ê mirov , jê çû ca sıkıcı olmak * tiştekî wisa e ku ruhê mirov jê diçe ca sıkıcı bir şey ~ê , pê nehisî ruhu , duymamak ~ê , qetandin , canında bezdirmek ~ê , qetî canı çıkmak , ~ê , stendi canını çıkarmak ~ê , şad be! ruhu şad olsun! ~ê , şad kiri ruhunu şad etmek ~ê , şîrî bûn , sempatik olmak ~ê xwe da canını vermek, ca borcunu ödemek ~ê xwe dan , canını almak , ~ê xwe da ber çavê xwe kanı pahasına, kellesini koltuğuna almak ~ê xwe da destê xwe canını dişine takmak ~ê xwe kiri bedêla ruhê , , kendini feda etmek ~ê xwe qetandi kendini paralamak , bi ~ê , zanîn , kalini okumak ~ê xwe stendi canını çıkarmak

KURDÎ: ruh

saç kepeği bj suluk , bj kel , bj uyuz , ~ ketin , uyuz olmak

KURDÎ: gewrik

sirke , ~ ketin , sirkelenmek ~ên , bûn nûtik biti kanlanmak, yüzü gözü açılmak , riş ~ên , bûn spî biti kanlanmak ~ên , fetiqîn biti kanlanmak, yüzü gözü açılmak ,

KURDÎ: rişk

süt , bot süt , süt , mec soy sop * tu ji şîr û aveynê kê yî? kimi soyu sopundansın? ~ dan , süt vermek ~ hingiv yağ bal , ~ ketin , sütlenmek ~ lê ketin , süt çalmak ~ li , ketin , süt çalmak ~ pîç meyî süt kendilğinde mayalanır gibi olmak ~ sayî apaçık , ~ û aveyn , hasebi nesebi ~ û hingiv süt bal ~ê binî kaymak altı ~ê çilîtiyê di pozê , de anî hanya’yı Konyay’yı gösterme , ~ê çilîtiyê di pozê , de derketi burnundan , gelmek, fitil fitil burnunda gelmek ~ê çilîtiyê di pozê , de derxisti burundan , getirmek, , ka kusturmak ~ê çilîtiya diya , di pozê , de derketin , anasında doğduğuna pişma etmek ~ê firîşk ağız sütü ~ê helal xwariye helâl süt emmiş ~ê , hera e ütü bozuk ~ hilkişandi sağı hayvanını süt sağma esnasında sütünü vermeme durumu ~ê berê xwe kendi sütü , ~ê heram 1) haram süt 2) gebe olduğu halde anneni çocuğuna verdiği süt ~ê kerê eşek sütü ~ê kerê pir e ji dehşika kerê re herkesi faydası kendisine , olur , ~ê , ma sütüne kalmak ~ê mirî anne uykudayke çocuğuna verdiği süt ~ê sêrojkê di pozê , re anî burundan , getirmek, , ka kusturmak ~ê ter ağız , ~ê xav 1) çiğ süt 2) ağız , ~ê xîç ağız , , ~ê xwe çû süt çekmek ~ê xwe lê helal kiri sütünü helal etmek ~ê zikmakî ji dev û pozê , hati anasında emdiği süt burnunda gelmek ~ê zikmakî ji devê , hati anasında emdiği süt burnunda gelmek ~ê zinc doğumda sonra ilk sağıla süt

KURDÎ: şîr

tabiat, doğa tabiat, doğa , huy, yaradılış , huy, alışkı, alışkanlık , * me ji xwe re kiriye tebîet, piştî nîvro em bi tombela dileyîzin alışkı edinmişiz, öğleden sonra tombala oyunuyoruz , ser ~ê , ketin , damarını bulmak ~ê , ne xweş bûn huysuz olmak ~ê xwe xweş kirin huyunu düzeltmek ~ên , pê girtin damarı tutmak

KURDÎ: tebîet

titreme titreşim , sakırtı h tir tir ~ , hilanîn , titremeye tutulmak ~ , hildan titremeye tutulmak ~li , ketin , titreme almak, titremeye başlamak ~ pê girtin tir tir titremek

KURDÎ: ricf

yol , yol , yol , * li ser rê zarok dileyîstin yolda çocuklar oynuyordu yol , * riya avê su yolu yol , * ketin rê yola çıkmak mec yol , * riyeke kirina vî karî heye bu işi yapmanın bir yolu vardır yol , * min ew riya ku te pê girtiye neeciband tuttuğu yolu beğenmedi yol , yol , * di vê rê de gelek ked da bu yolda çok emek harcadı yön , 1 lşk gedik , * li dijmin xistin rê ji xwe re vekirin düşman çemberini yarıp gedik açtılar ~ avêtin ber , , engellemeye çalışmak ~ bi ber , xistin , rehberlik etmek ~ birîn yol kesmek, yol vurmak, bağlamak geçişi engellemek , * hemû riyan birîne bütün yolları bağlamışlar ~ çêkirin yol açmak, yol yapmak ~ çûn yol gitmek, yol tepmek ~ dan 1) yol vermek, geçit vermek 2) yol vermek , 3) izin vermek ~ dan , işine son vermek, yol vermek ~ dan ber , baştan savmak, işi yokuşa sürmek ~ dan ber xwe yol çizmek , ~ dan berê kaçamak yol , ~ dan , ew jî îcar pê de çûn yüz verince astar istemek, yüz bulunca astar istemek * me rê da te, tu jî îcar pê de diçî sana yüz verince sen de astar istiyorsun ~ dîtin nazı geçmek * rê nedîta nediçû wê derê nazı geçmeseydi oraya gitmezdi ~ girtin 1) yol tutmak, yol kapatmak, bağlamak, geçişi engellemek , * leşker rê girtiye asker yol tutmuş * hemû riyan girtine bütün yolları bağlamışlar2) yolları tutmak , 3) yola çıkmak ~ girtin û çûn yola koyulmak, yola koyulup gitmek ~ guhartin 1) yol değiştirmek 2) rotayı değiştirmek ~ hiştin 1) yol bırakmak 2) açık kapı bırakmak , ~ jê birin ekmek , * binêre, te çawan rê ji gotina me bir bak, sözümüzü nereye çektin ~ jê çûn lâf olmak, söz olmak, değişik anlamlara gelmek * em wiha nekin, paşê wê jê rê biçe böyle yapmayalım, sonra lâf olur ~ jê re xuya bûn yol görünmek ~ ji dilan naçe dilan tatlı dil yılanı deliğinden çıkarır ~ ji gotinên , çûn , imalı konuşmak ~ ji , re xuya bûn yol görünmek ~ kirin çirik yolu aşındırmak ~ kudandin 1) yol almak, yolda ilerlemek, yol gitmek, yol tepmek, yol yürümek 2) yol katetmek ~ kutan yol tepmek ~ lê girtin önlemek, önünü almak ~ li ber xistin yol göstermek , ~ li berê girtin , önüne geçmek, önünü kesmek ~ li berê winda bûn şaşırıp kalmak ~ li te girtiye, tu yê bi ku de herî! düşün düşün, boktur işin! ~ nedan yol vermemek, geçit vermemek ~ nedan , meydan vermemek , * divê mirov rê nede pevçûnê kavgaya meydan vermemek lazım ~ nedan , 1) , yol vermemek 2) , izin vermemek, sıra vermek 3) ağız açtırmamak ~ nedîtin meydan bulamamak, fırsat bulamamak ~ nîşan dan 1) yol göstermek 2) yol göstermek, rehberlik yapmak 3) yol göstermek , ~ nîşanî , kirin hırsıza yol göstermek ~ pê hatin xistin uğranmak ~ pê ketin yolu düşmek, , ayağı veya yolu düşmek ~ pê xistin uğramak * vapûr wê riya xwe bi Îzmîrê nexe vapur İzmir’i uğramayacakmış ~ pîvandin yol katetmek ~ qîmî , nekirin yol dayanmamak ~ şaş bûn yol şaşmak ~ şaş kirin 1) yolu şaşırmak 2) pusulayı şaşırmak ~ tê de dîtin naz geçirmek ~ tê de hiştin mec kapıyı açık bırakmak ~ vekirin 1) yol açmak, yolu açmak 2) yol açmak, yol vermek , ~ û ban yol ~ û bihur yol bel ~ û bihur tê de nedîtin burundan kıl aldırmamak ~ û bihur tê de tune bûn burundan kıl aldırmamak ~ û biwar yol yordam ~ û dirb yol yordam, yol yöntem, adap erkân ~ û dirb zanîn 1) yol iz bilmek , 2) yolunu bilmek , ~ û pê yollar * rê û pê girtiye yollar kapalı ~ û ~ yol boyunca, yoldan sapmadan ~ û rêbar yol, geçit ~ û rêbar lê teng kirin dünyasını daraltmak ~ û rêbar lê winda bûn çaresiz kalmak ~ û rêbaz 1) yol yöntem, yol yordam 2) pratik, teamül ~ û rêç , yol yordam ~ û rêç , zanîn yol iz bilmek ~ û resm 1) merasim, tören 2) resmigeçit ~ û resma olî ayin, dini merasim ~ û rêwanî yol yordam ~ û rêzan 1) yol yordam, yol yöntem, adap erkân 2) doğrultu , prosedür, pratik, teamül, usul * rê û rêzana her karekî heye her işin bir usulu var ~ û rêzan nezanîn hatır gönül bilmemek, hatır saymamak veya tanımamak , ~ û rêzan zanîn yol iz bilmek , ~ û rêzanan zanîn kadirbilir olmak ~ û rêzanên sincî ahlâk yasası ~ û rêzanên şêl û tevgeran davranış töresi, adabımuaşeret ~ û rêzik 1) kaide, kural 2) hiq usul ~ û rêzikên tevgerînê yol erkân ~ û rû dan , , yüz vermek ~ vekirin 1) yol açmak 2) kapı yapmak , 3) lşk gedik açmak ~ya aqil yek e akıl için yol birdir ~ya axaftinê , nedan , ağız açtırmamak * Ûsif efendî riya axaftinê nedida rebeno Yusuf efendi biçareye ağız açtırmıyordu ~ya , birîn , yolunu kesmek ~ya çareyê , çözüm yolu, hâl çaresi ~ya daraziyê yargı yolu, başvuru hakkı ~ya debarê , geçim yolu ~ya deng ses yolu ~ya derî nîşanî , dan kapıyı göstermek , ~ya deriyê , kirin çirik , kapsını aşındırmak ~ya , girtin yolunu tutmak * riya malê girtin çûn evin yolunu tuttular ~ya hatin û nehatinê dönüşü belli olmayan yol, dönme ihtimalı olmama ~ya hatnehatê dönüşü belli olmayan yol, dönme ihtimalı olmama ~ya heq , hak yolu ~ya heqiyê ajotin hakkaniyeti savunmak ~ya hev zanebûn ne ji pirî û hindikî ye yarı elma gönül alma ~ya însanetiyê nizanîn insanlık nedir bilmemek ~ya , ji xwe re dîtin kolayını bulmak ~ya , ketin , , yolu , düşmek ~ya , kirin çirik , komşu kapısına çevirmek, eşiğini aşındırmak ~ya , kirîn , gitmekten kurtarmak ~ya ku pê de çûn ne rast bûn öküzün altında buzağı aramak ~ya ku tu diçiyê ez jê zivirîme gittiğin yerden geliyoruz, gittiğin yoldan ben yeni geliyorum ~ya kurt 1) kısa yol 2) kestirme yol ~ya mala , kirin çirik , kapsını , aşındırmak ~ya malê malxwayê malê dizane evin iç düzenini ev reisi bilir ~ya nehatê dönüşü olmayan yol ~ya nevegerê dönüşü olmayan yol ~ya , pê ketin , yolu , düşmek ~ya pêxasan di ber mala soldirû re derbas dibe tilkinin dönüp dolaşıp geleceği yer kürkçü dükkanıdır ~ya peyîvîn , nedan , ağız açtırmamak * Dara efendî riya peyîvînê nedida rebeno Dara efendi biçareye ağız açtırmıyordu ~ya rast doğru yol ~ya rast bernedan hatır gönül bilmemek, hatır saymamak veya tanımamak , ~ya rastkirî , stabilize yol ~ya rêzê göçebeler yaylaya giderken izledikleri yol ~ya we ronî be yolunuz açık olsun ~ya şaş yanlış yol ~ya şemetok kızaklı yol ~ya te vekirî be yolun açık olsun ~ya tekalî tek yönlü yol ~ya , vekirî ye yolu açık ~ya xwar dan ber , , doğru yolu göstermemek ~ya xwe bi ser , xistin bir yere uğramak ~ya xwe dîtin 1) iş yoluna girmek 2) yol tutmak , ~ya xwe guhartin , yolunu değiştirmek ~ya xwe ji , girtin , ayağını kesmek ~ya xwe pê xistin bir yere uğramak ~ya xwe qedandin yolu almak ~ya xwe rast kirin yön bulmak, doğrultmak * min li girên li hember nihêrt û wisan riya xwe rast kir karşıkı tepelere bakarak yolumu doğrulttum ~ya xwe şaş kirin yolunu şaşırmak ~ya xwe winda kirin yolunu kaybetmek , ~ya Xwedê de Allah yolunda ~ya Xwedê û pêxemberan ji berê girtin , yalvarıp yakarmak, , yalvararak izin almak ~ya yekalî , tek yönlü yol ~ya , zanîn kadirbilir olmak ~ya , zanîn , , kadrini bilmek ~yek dîtin yol bulmak ~yek jê re dîtin bir yolunu bulmak ~yeke din a vî tiştî heye kolayı var ~yeke giran dan ber xwe zoru seçmek ~yeke nû vekirin çığır açmak * Ebasko ketiye rê Abbas yolcu ~yên nav bajêr şehir iç hatları ~yên navxweyî iç hatlar * balafirên riyên navxweyî iç hat uçakları

KURDÎ: rê

yürek, kalp yürek, kalp , * ji ber sekteya dil mir kalbten öldü yürek, gönül , * destê wê dilerizî, dilê wê dişewitî elleri titriyor yüreği yanıyordu mec kalp, gönül , mec kalp , mec kalp , * pê re dil nîn e onda kalp denen şey yok yürek , * dilê wî li hev dikeve yüreği , bulanıyor hatır , * zinhar, dilê wî nehêlî sakın onun hatırını kırma gönül , * dilê wê ji xwendinê re tune okumaya gönlü yok öz , * gotina wî dilê min girt sözleri özüme dokundu 1 mec iç ~ avêtin kalp atmak ~ berdan , sevdasına düşmek ~ berdan , , gönül vermek , , gönül akıtmak, gönül kaptırmak kapılmak, bağlanmak, meyil vermek, tutulmak * min dil berda rindiya wê onun güzelliğine kapıldım ~ bi , re tune bûn , kalp olmamak ~ bijandin xwe gıcıklamak, cinsi istek uyandırmak * here çavên ku li serê ne bibîne, dilê mirov dibijîne xwe git de gözü onda gör, adamın yüreğini gıcıklıyor ~ dan , 1) , gönül vermek , 2) delinin eline değnek vermek , ~ dan berê gönlünü almak ~ di ber , de neanîn gönlü razı olmamak, razı gelmemek ~ dîtin bir kişinin isteğini bilip yerine getirmek ~ e li tiştekî nanêre gönül ferman dinlemez ~ fireh kirin gönül açmak, iç açmak ~ girtin gönül çekmek, sevdalı olmak ~ hiştin kalp kırmak ~ jê man gönlü kalmak, küsmek, darılmak ~ jê sar bûn soğumak ~ jê re xwestin gönlü birinden yana olmak ~ jê sar bûn soğumak ~ ji , çûn kendinden geçmek , ~ ji kê hez bike xweşik ew e gönül kimi severse güzel odur ~ ketin , birine âşık olmak, vurulmak, gönül kaptırmak ~ kirin arzu etmek ~ kirin , , gönül vermek, gönül akıtmak, aşık olmak ~ kirin cih yüreği ferahlatmak, yüreği hafifletmek, içini rahatlatmak ~ ku şikest cebar nabe yürek kırıldımı bir daha onmaz, yürek bir kırılmaya görülsün ~ lê ronî bûn benimsemek , ~ lê spî bûn , birine inanmak, güven duymamak , ~ li hev xistin bulantı vermek ~ li , qerar dan hazmetmek, sindirmek, kabullenmek ~ li serê peritîn yüreği parça parça olmak ~ muqabilê ~ e kalp kalbe karşıdır ~ ne kasika bilxur e gönül ferman dinlemez ~ nebijîn , tıkanmak, iştahsız olmak ~ nerm kirin ikna etmek, yumuşatmak ~ niwaztin gönül okşamak ~ pê bar nedan 1) , çekememek 2) havsalasına sığmamak, kabul edememek ~ pê neşewitandin kıymak , * qet dil bi ew çend pere neşewitand onca paraya kıymadı, harcadı ~ pê şewitîn acımak, yüreği yanmak ~ pê ve bûn gözü arkada olmak , ~ pê ve man 1) gözü arkada kalmak 2) acımak , ~ pitpitîn , yüreği çarpmak , ~ şikandin kalp kırmak ~ şûşe ye ku bişikê nacebire kalp cam misalidir kırıldı mı, kolay kolay onarılmaz ~ tê kirin cih içini ferahlatmak ~ û devê , yek , bûn içi dışı bir olmak ~ û gurçik bi , re tune bûn , kalp olmamak ~ û gurçik ji xwe re xwestin her şeyin en iyisini kendine istemek ~ û gurçikên , hatin xwarê içi dışına çıkmak , ~ û gurçikên , jê re hatin xwarê , içi parelenmek ~ û hinavê , jê re hatin xwarê , içini yakmak ~ û kezeban diperitîne yürekler acısı ~ xwe ve sözüm ona ~ xwestin arzu duymak, istemek ~ dilan dihebîn in kalp kalbe karşıdır ~an diperitîne içler , ~ekî rihet nedan , , rahat yüzü göstermemek ~ekî rihet nedîtin rahat yüzü görmemek ~ê , arîn kalbi sızlamak ~ê , avêtin yüreği çarpmak , ~ê baranê hebûn yağmurlamak , ~ê , baristan nedan yüreği kaldırmamak ~ê , baristan , nekirin içi götürmemek, vicdanına sığdıramamak ~ê berfê , hebûn kar , yağmaya niyeti olmak ~ê , bi , êşîn , acımak, merhamet etmek ~ê , bi halê , şewitîn derdine yanmak ~ê , bi halê xwe şewitandin , kendine acındırmak ~ê , bi ser de xwar bûn , gönlü meyilli olmak ~ê , bi , şewitîn , acımak, merhamet etmek * dilê min bi zar û zêçên wî şewitî, lewma min ew neda dadgehê çoluğuna çocuğuna acıdı da mahkemeye vermedim ~ê , ve bûn , karşı birşeyler hissetmek ~ê , bihurîn , 1) yüreği bayılmak, yüreği ezilmek, içi bayılmak içi geçmek 2) içi , kazınmak , , açlıktan midesi eziklik duymak 3) yüreği burkulmak , ~ê , bijîn , 1) iştahı çekmek, canı çekmek * gava min kebab dîtin wisa dilê min bijiya wan kebabları görünce öyle bir canım çekti ki 2) iştaha gelmek, arzulamak, gönlü çekmek 3) iştahı kabarmak ~ê , birîndar e yüreği yaralı ~ê , bixe e yüreği delik, dertli ~ê , borîn 1) yüreği bayılmak, yüreği ezilmek, içi bayılmak , 2) içi , kazınmak , , açlıktan midesi eziklik duymak 3) yüreği burkulmak , ~ê , çargopal lê xistin 1) yüreği hızla atmak 2) kalp atışları hızlanmak , ~ê , çêkirin , gönlünü etmek , ~ê , çûn , canı çekmek, içi çekmek, iştahı çekmek, imrenmek * gava min kebab dîtin wisa dilê min çû wan kebabları görünce öyle bir imrendim ki * dilê min çi qas diçe savarê gund canım ne kadar da köy bulgurunu çekti ~ê dêredêr yaralı ve perişan gönül ~ê , di ber re hatin içi el vermek ~ê , di ber re nehatin 1) içi el vermemek, içine sindirememek 2) azımsamak ~ê , di cih de bûn gönlü ferah , olmak ~ê , di hev de bûn birbirine âşık olmak, , yangın olmak ~ê , di ser de hebûn , gönlü var olmak ~ê , di ser , re çûn içi bayılmak , ~ê , di ser hev re qelibîn içi bayılmak , ~ê , dizîn kalbini çalmak ~ê , dîtin gönlünü almak ~ê dê ana yüreği ~ê ewil ilk göz ağrısı , * cana min, ji bîr meke ku tu dilê min ê ewilî canım, unutma sen benim ilk göz ağrımsın ~ê , êşandin 1) , üzmek, incitmek 2) yüreğini eritmek , ~ê , êşîn yüreği ezilmek, yüreği sızlamak , ~ê , fireh bûn 1) yüreği ferahlamak , 2) göğsü kabarmak ~ê , fireh bûn û çavê , vebûn gözü gönlü açılmak ~ê , fireh e yüreği geniş ~ê , fireh kirin gönül açmak, iç açmak ~ê , germ kirin gönlünü ısıtmak, oyalamak, teseli vermek ~ê , girtin kalbe dokunmak ~ê , gotin tirk yüreği küt etmek , ~ê , hatin içinden gelmek ~ê , hatin ber devê , yüreği ağzına gelmek ~ê , hatin devê , yüreği ağzına gelmek ~ê , hebûn 1) , gönlü olmak 2) istekli olmak, niyeti olmak, meyilli olmak ~ê , helîn ödü kopmak ~ê , hênik bûn yüreğine su serpilmek ~ê , hênik kirin yüreğine su serpmek ~ ê , hilavêtin helecanlanmak ~ê , hilneanîn içini bayıltmak veya kıymak , ~ê , hilnedan gönlü razı gelmemek ~ê , hilpetikîn yüreği hop etmek, yüreği hoplamak, yüreği yerinden oynamak) ~ê , hiştin gönlünü , kırmak, gönül yıkmak, , kırmak veya incitmek, , hatırını kırmak, gücendirmek ~ê însan Allahın evi , ~ê , jê cegirandî bûn , kırgın , olmak ~ê , jê cebirîn alınmak ~ê , jê cegirîn , kırılmak, gücenmek ~ê , jê cemidîn , buz gibi soğumak ~ê , jê li hev ketin midesi almamak , ~ê , jê man , gücenmek, kırılmak, , içerlemek ~ê , jê re nexwestin içi götürmemek, istememezlik etmek, çekememezlik etmek , ~ê , jê stendin kalbini çalmak ~ê , jê re hebûn , gönlü olmak, gönlü var gibi ~ê , jê re peritîn , yüreği parelenmek ~ê , jê sar bûn 1) , soğumak, buz gibi soğumak 2) umudunu kesmek ~ê , jê sar kirin 1) , buz gibi soğumasını sağlamak 2) umudunu kırmak, umudunu kesmesini sağlamak ~ê , jê tije bûn birine karşı dolmak ~ê , jêr de hatin kusar gibi olmak ~ê , ji bîr ve çûn 1) içi , kazınmak , , yüreği bayılmak, yüreği ezilmek, safrası kabarmak , yüreği burkulmak , 3) içine baygınlıklar çökmek, içi geçmek, baygınlık geçirmek , 4) mec gözleri bayılmak , ~ê , ji dinyayê sar bûn hayata küsmek ~ê , ji hev re ronî nedan perisi hoşlanmamak ~ê , ji xwe hiştin , gönlünü , kırmak veya yıkmak ~ê , ketin , 1) beğenmek 2) sevdasına düşmek ~ê , ketin , , gönül düşürmek, gönül düşmek ~ê , ketin , 1) içi gitmek , 2) , tutulmak, vurulmak ~ê , ketin cih 1) yüreği ferahlamak, yüreği hafiflemek, içi rahat etmek , 2) yüreği rahatlamak , 3) içine sinmek , 4) yüreği yağ bağlamak , ~ê , kewgirîn yüreği burkulmak ~ê , kirin , razı etmek * dilê Ronî nekirine ew jî naçe Roni’yi razı etmemişler, o da gitmiyor ~ê , kirin tirkîn yüreği hop etmek , ~ê , kirin xwe 1) gönlünü çekmek , 2) gönlünü kaptırmak ~ê kul û şikestî alınmış, kırılmış, gücenik , ~ê , lê bar dan içine sinmek ~ê , lê bar nedan içine sinmemek ~ê , lê dan , 1) yüreği çarpmak , 2) kalbi çarpmak , ~ê , lê kelîn , içi ısınmak ~ê , lê neqeridîn 1) içi almamak, yüreği götürmemek, midesi almamak , 2) , içi kabul etmemek ~ê , lê qerar dan 1) benimsemek , 2) içine sinmek ~ê , lê qerar nedan) içine sinmemek) ~ê , lê qusîn , kanı kaynamak ~ê , lê ronî dan , içi kabul etmek , , içine sinmek , ~ lê ronî nebûn havsalasına sığmamak, kabul edememek ~ê

KURDÎ: dil

zarar, dokunca ~ dan , 1) , zarar vermek 2) can yakmak , 3) canını yakmak , 4) zaiyat verdirmek çepel , ~ dan , halel vermek, zeval vermek * şer zerar da aboriyê savaş ekonomiye halel verdi ~ dîtin 1) zarar görmek 2) zaiyat vermek ~ gihandin , 1) zarar verdirmek , 2) ihlâl etmek ~ gihîştin , zarar görmek ~ jê dîtin 1) zarar görmek 2) zararlı çıkmak 3) okkanın altına gitmek ~ kirin zarar etmek ~ lê xistin zarara sokmak, zarar vermek ~ nake zararı yok, ziyanı yok ~a , gihîştin , 1) , zarar gelmek 2) zararı dokunmak ~a , gihîştin , 1) zararı dokunmak 2) ucu , dokunmak ~a , ji kara , bêhtir bûn yaptığı hayır ürküttüğü kurbağaya değmemek ~a , ji kara , bêhtir hatin astarı yüzünden pahalı olmak ~a , ji , re hebûn , zevalı olmak ~a , ji , re tune bûn zararı olmamak ~ , kirin , zarar vermek , ~a , kişandin acısını çekmek ~a , li , bûn , zararı dokunmak ~a , li , ketin , zarar gelmek * zerara me li kesekî nakeve bizden kimseye zarar gelmez ~a , nagihîje moriyê karınca ezmez , ~a , tune zararı yok, ziyanı yok, önemsiz ~eke giran , ağır kayıp ~ê nedan moriyê jî karıncayı bile ezmemek ,

KURDÎ: zerar

çiğe, iç , cevher, öz, nüve ~ avêtin , iç tutmak , ~ ketin , içlenmek, iç tutmak , * kakil ketine gûza cevizer içlenmiş * êdî kakil ketine gûza cevizler iç tutmuşlar ~ê gûzê oğul balı ,

KURDÎ: kakil

ön, alnaç , * ez çûm ber pacê pencereni önüne gitti ön , * hema wisa carekê li ber min xuya bû bir anda önümde beliriverdi ön , * ber xwe bigire önünü ilikle yön, taraf ön, cephe, yön, yüz, veçhe , * berê avahiyê yapını yüzü * berê bînayê yê rojava binanı batı yönü * berê vî xaniyî li başûr e bu evi cephesi güneye bakar * berê mi guherî yüzüm o tarafa döndü yüz , * ji ber vê yekê ez nikarim bêm ba we bu yüzde be size geleme yan, üstkarşı, alın * li ber rojê mesekine güneşi alnında durma * mala wa li ber mala me ye evleri evimizi yanındadır * mi ew li ber camiyê dît be onu camini üst yanında gördü ön * mi ber lê girt önünü aldı karşı , * berê xwe daye bexçe rûniştiye bahçeye karşı oturmuş sp ileri , 1 baş , * ber agir ateş başı ~ ba mekeve! kulak asma! ~ bayî , neketi birine katlanmak, güllâbicilik etmek ~ bayî , neketi gülüp geçmek ~ bi ... doğru, doğru yönünce * erebeya ku di nav dara de ber bi newalê ve diçe ağaçlar arasında dereye doğru gide araba ~ bi armancê ve meşî yürüyüşe geçmek , , ~ bi cehenem kirincanını cehenneme göndermek ~ bi çav bû içinde kaybolmak , ~ bi , de çûn , ayağına gitmek ~ bi ecelê xwe de çû ölüme koşmak, ölümüne susamak ~ bi êvarê akşama doğru ~ bi guhê , keti kulağına çalınmak ~ bi jêr ve aşağıya doğru ~ bi jor ve yukarıya doğru ~ bi kersaxê ve çû yanaşmak , ~ bi nebaşiyê ve çû kötüye gitmek, geri gitmek * karên wa roj bi roj ber bi nebaşiyê ve çû işleri günde güne geri gidiyor , ~ bi oxir kiri defterini dürmek , ~ bi pelişînê ve çû zevale yüz tutmak ~ bi qedandinê çû kolaylamak * ev kar jî ber bi qedandinê diçe bu işi de kolayladı ~ bi , ve çûn , yüz tutmak * dar ber bi hişk bûnê ve diçi ağaçlar kurumaya yüz tutmuş ~ bi rastê ve çû sağa kaymak , ~ bi tunebûnê ve çû zevale yüz tutmak ~ bi xerabûnê ve çû zevale yüz tutmak ~ , ~ bi xerabiyê ve çûn , fenaya sarmak ~ derî kapı ağzı ~ destî sibehê sabaha doğru ~ dilê , de hati gönlünü almak ~ dilê , girti açlığını yatıştırmak * ji bo ku ber dilê mi bigire mi pariyek nan xwar açlığımı yatıştırsı diye biraz ekmek yedim ~ dilê , re hati gönlünü almak ~ lê girti önünü almak, önlemek ~ li bayê bû önü rüzâra açık olmak ~ pesta ve dey kiri abuk sabuk konuşmak, hastalık, ateş durumunda sayıklamak ~ pê doğru, doğru yönünce ~ pê de çûn 1) uğramak 2) tutmak , ~ pê de hati yanaşılmak ~ pê de neçû semtine uğramamak ~ tije kiri dudak payı bırakmak , ~ , tije kiri yağa bala batırmak ~ û ~ê kordonê erd kordo boyu ~ û perîşa per perişan ~ê , ba da yönünü değiştirmek ~ê , bi , di de bûn , meyilli olmak ~ê , bi ku de bikî nabêje na ağzına vur, lokmasını al ~ê , da hevraz , yokuşa koşmak, zora koşmak ~ê gotinê guharti sözü çevirmek, lâfı değiştirmek ~ê , guherî mecrası değişmek, gidişi doğrultusu değişmek ~ê keştiyê , da ser pêla dalgayı başa almak ~ê , ketin , , gözü takılmak ~ê , keti hev , girmek , ~ê , ketin xerîbistanê gurbete , ~ê , kiri hev , katmak , ~ê , lê bû yüz bulmak ~ê , lê rast kiri doğrultmak, yöneltmek * berê çeka xwe lê rast kir, lê em zûzûka gihîştinê û me nehişt silahı ona doğrulttu, ama biz heme onu engelledik ~ê , lê rast kirin , yönlendirmek ~ê , pê de bûn , meyilli olmak ~ê rojê ketin , güneş almak , ~ê sibehê sabaha doğru , ~ê tevşo dan xwe nalıncı keseri gibi kendine yontmak , ~ê tevşo ti dan xwe nalıncı keseri gibi kendine yontmak ~ê xeberdanê guhasti sözü çevirmek ~ê xwe ba da cihekî yüzünü çevirmek, teveccüh etmek ~ê xwe dan , ...tutmak , * berê xwe da riya malê evi yolunu tuttular ~ê xwe dan , yönelmek , ~ê xwe dan , bakılmak, dikkat etmek ~ê xwe dan , , kızmak, azarlamak, paylamak, tekdir etmek, , çıkışmak, fırça çekmek, fırçalamak ~ê xwe guhasti yüz çevirmek ~ê xwe jê bada yüzüne bakmamak , ~ê xwe jê da alî yüz çevirmek ~ê xwe jê guhartin , 1) arka , çevirmek 2) desteğini çekmek ~iya cejnê bayram üstü ~iya her tiştî başında, her şeyde önce

KURDÎ: ber

Tüm hakları serbesttir

Büyük Kürtçe-Türkçe Sözlük 2.0

Download this dictionary

ketin

TIRKÎ: yıkılmak

TIRKÎ: girmek

TIRKÎ: geçmek

TIRKÎ: düşmek.

TIRKÎ: düşmek , * çûka ku hatibû hingaftin kete ser xanî vurulan kuş evin üstüne düştü düşmek , * pelek ji darê de ket erdê ağaçtan bir yaprak yere düştü düşmek , * kurik gava ku baz dabû ketibû erdê çocuk koşarken yere düşmüştü yığılmak, yığılıp kalmak, yıkılmak , düşmek, çakılmak , * balafir ketiye uçak düşmüş * balafir li çiya ket uçak dağa çakıldı düşmek , * cilên wî jê diketin elbiseleri düşüyordu düşmek , * berf li çiyayan ketiye dağlara kar düşmüş düşmek , * siya dara behîvê ketibû ser rê badem ağacının gölgesi yola düşmüştü düşmek , * ji ber loqeke nan ketibû welatên xerîb bir lokma ekmek için gurbete düşmüştü düşmek , * ketin gumanê şüpheye düşmek 1 düşmek , * li xaniyê ku dikeve wî aliyê rê dimîne yolun karşısına düşen evde oturuyor 1 düşmek , * ketibû tîmarxaneyê timarhaneye düşmüş 1 düşmek , * kabîne ket kabine düştü 1 düşmek , * qîmeta pere ket paranın değeri düştü 1 düşmek , * çendê wî alî min Alî Axa dît, bê çima wisa ketibû geçenlerde Ali ağa’yı gördüm, nasıl da düşmüştü 1 düşmek , * ev ji ku de kete vir bu da nereden düştü 1 düşmek , * xwedêdana min dikeve kîja mehê doğumu hangi aya düşüyor? 1 düşmek , * fersendek ket destê min elime bir fırsat düştü 1 düşmek , * Medîne di şer de ketiye Medine savaşta düşmüş ,0. düşmek , , düşmek , * ez jar ketime zayıf düşmüşüm * dîl ketiye esir düşmüş , girmek , * ez ketim bexçe bahçeye girdim , girmek , * destê min nakeve vî lepikî elim bu eldivene girmiyor , girmek , * ew jî ket nav me o da aramazı girdi , girmek , * artêşên neyaran ketin welêt düşman orduları ülkeye girdiler , girmek , * ez dikim nakim nikarim bikevim mijarê bir türlü konuya giremiyorum , girmek , * nexweşînek ketiye nav mihan koyunlara bir hastalık girdi , girmek , * sancoyek ket zikê min karnıma bir sancı girdi , girmek , * ji wî rengî derdiket dikete rengekî din renkten renge giriyordu 30. girmek , 3 girmek, değmek, , * kurê min dê îsal bikeve bîstê xwe oğlum bu sene yirmisine girecek * emrê wê kete pazdehan yaşı on beşine değdi 3 girmek , * kete dibistanê okula girdi * kete kar işe girdi 3 yerleşmek , * kurê wê ketiye bankayê oğlu bankaya yerleşmiş 3 yerleşmek , * ketin xaniyê xwe evine yerleştiler 3 bitkinleşmek, bitkin düşmek, tükenmek 3 boynunu bükmek , 3 devrilmek 3 düşkünleşmek , ketin 3 gelmek , * dibistan li aliyê çepê yê rê dikeve okul, yolun soluna geliyor 40. vurmak , * tav hino hino dikeve hundir güneş parça parça içeriye vuruyor 4 kaçmak , * av kete guhê min kulağıma su kaçtı 4 düşmek, boylamak * piyê wê şemitî kete erdê ayağı kaydı, yeri boyladı 4 geçmek * pere min kete aliyê te param sana geçti 4 dökülmek , * ev çe dikeve deryayê bu nehir denize dökülüyor 4 bîtap düşmek, yorgun düşmek ~ , 1) dalmak , * polîs, di dest wan de çek, ketin hundir polisler ellerinde silahlarla içeriye daldılar ,) boylamak * ew jî kete hebsê o da hapsi boyladı 3) kapanmak * ketiye hundir û misêwa dixebite eve kapanmış, habire çalışıyor ~ , ulaşmak , * çe dikevin deryayan nehirler denizlere ulaşıyor ~ , 1) geçmek , * ketin dîrokê tarihe geçmek * ketin pîrtûkan kitaba geçmek ,) geçmek , * xwestibû ku navê wî nekeve rojnameyan adının gazetelere geçmemesini istemişti 3) çökmek , * bêdengiyek kete salonê salona bir sessizlik çöktü 4) hırsızlığa girmek, çalmak * ketibû tirî üzüm çalmaya girmişti ~ agirekî sor belâya düşmek ~ antaqê pusuya yatmak ~ aqilê , 1) aklına düşmek , ,) aklına düşmek , 3) aklına yatmak ~ axaftinê , konuşmaya dalmak , ~ avê suya girmek ~ bayê balixiyê buluğ çağına girmek ~ ber bayê xewneke şevan rüyaya aldanmak ~ bazara , reş kara borsaya düşmek ~ behra aqil düşünceye dalmak ~ belayê belâya düşmek, belâya girmek , ~ beqê başağa durmak ~ ber , 1) kısmak, kaptırmak ,) öne düşmek ~ ber , alanına girmek ~ ber biçûk çocuk doğurmaya başlamak ~ ber çav göze ilişmek ~ ber çavê , 1) , gözüne ilişmek ,) göze batmak , ~ ber çavan göze batmak , ~ ber derê xelkê el kapısına düşmek ~ ber destan 1) başkalarına muhtaç duruma düşmek ,) elden ayaktan düşmek ~ ber destê , 1) eline düşmek , * kurik kete ber destê mamosteyeke qenc çocuk iyi bir öğretmenin eline düştü ,) eline geçmek , * çi pirtûka ku bikeve berdestê wî dixwîne eline geçen her kitabı okur 3) kucağına düşmek ~ ber dilê , 1) , koynuna girmek ,) , koynuna girmek , 3) kucağına düşmek ~ ber dilê hev kucak kucağa girmek ~ ber dorê kuyruğa girmek ~ ber efûyê 1) af kapsamına alınmak, af kapsamına girmek * şewitandina daristanê nakeve ber efûyê orman yakmak af kapsamına alınmaz ,) affa uğramak ~ ber êrîşan saldırıya uğramak ~ ber gunehê , , günahını almak, gunahına girmek ~ ber halê xwe doğum yapmak ~ ber hemlê doğum yapma zamanı gelmek ~ ber herikanê akıntıya kapılmak ~ ber hev 1) kapışmak , ,) teyakkuz durumuna geçmek 3) yarışa girişmek 4) karşı karşıya düşmek 5) fit olmak * deyn û pereyê me ketin ber hev borçlarımız ile paralarımız fit oldu 6) birbirine girmek, tartışmak ~ ber kar 1) işe girişmek ,) işe koşulmak ~ ber loman adı kötüye çıkmak ~ ber peşkan çekiştirilmeye başlanmak ~ ber peşkê, jê re li hev nehatin şansı yaver gitmemek ~ ber pêla avê dalgaya kapılmak ~ ber pêla bayê rüzgâra kapılmak , ~ ber rexneyan 1) eleştiriye tabi tutulmak ,) eleştiriye uğramak ~ ber ruh can çekmek ~ ber şek û pekan gelen vurmak giden vurmak ~ ber telan başına belâlar musalat olmak ~ ber tengiyê doğum yapmak ~ ber welidanê doğum yapmak , ~ ber zanê doğum yapmak , doğum yapmak , ~ ber zê doğum yapmak , ~ berê 1) kapsamına girmek ,) aş yermek, aş ermek 3) kaptırmak, kıstırmak ~ bergehê kapsamına girmek ~ betlaneyê , tatile girmek ~ bextê , ocağına düşmek, birine sığınmak ~ bextê , û Xwedê de önce Allah sonra birine sığınmak ~ bênimêjiyan ay başı görmek, ay başı olmak, âdet görmek, gününü doldurmak ~ bin , , baştan çıkarmak, ayartmak ~ bin bandora sêrê büyüye kapılmak , ~ bin çengê , 1) koltuğuna girmek ,) , ayartmak , ~ bin çengên , , sakalının altına girmek ~ bin destê , kendini kaptırmak , ~ bin deyn , borç altına girmek ~ bin emrê , 1) , emrine , girmek, buyruk altına girmek, kayıt altına girmek ,) yuları ele vermek , , sakalı ele vermek , ~ bin erdê yerin dibine girmek ~ bin fermana , , emrine girmek, boyun vermek, buyruk altına girmek ~ bin heyva ewr sıra kadem basmak, ortalıktan kaybolmak ~ bin kêrê bıçak altına yatmak ~ bin mehra , birinin nikâhlısı olmak ~ bin milê , 1) , koltuğuna girmek , ,) , karşılamaya çıkmak ~ bin mineta , , minnet borcu olmak ~ bin nîrê , boyunduruk altına girmek ~ binê , , başını sokmak , ~ binê , 1) , aklını çelmek, zihnini çelmek , ,) , nabzına girmek ~ binê axê toprağa düşmek ~ binê bar yük altına girmek ~ binê erdê 1) toprağa düşmek , ,) yerin dibine geçmek, yerin dibine batmak, yerin dibine girmek , ~ binê kêrê bıçak altına yatmak ~ binî 1) alta girmek ,) altta kalmak , 3) aklını çelmek, adam ayartmak ~ bîra , 1) aklına düşmek, aklına gelmek , ,) aklına düşmek , ~ buhranê bunalıma düşmek ~ bûseyê pusuya düşmek ~ cedêla hev münakaşaya tutuşmak ~ cengê savaşa girmek ~ cih 1) yerleşmek , ,) oturmak , * peyk kete cih uydu yörüngeye oturdu ~ cihê , 1) , yerine geçmek, yerini almak , ,) , yerine geçmek , 3) yerine girmek ~ cihê xwe yerine oturmak , ~ cilan ay başı görmek, ay başı olmak, âdet görmek, gününü doldurmak ~ cizbeyê cezbelenmek, cezbeye tutulmak ~ coş û xiroşê heyecan duymak ~ çalakiyê faaliyete geçmek, icraata geçmek ~ çamûrê 1) çamura girmek , ,) batağa saplanmak , ~ çamûrê jê derneketin okkanın altına gitmek ~ çav 1) göze girmek ,) göz doldurmak * di antremanê de futbolerê nû kete çav antremanda yeni futbolcu göz doldurdu 3) göze batmak ~ çav xelkê gözüne girmek ~ çavê , gözüne girmek ~ çavên , , gözüne girmek batmak ~ çekan âdet görmek, ay başı olmak ~ çilexaneyê çileye girmek ~ çilê xwe kırkına girmek ~ dadgehan , , mahkemelik olmak ~ dafa , 1) , tuzağına düşmek ,) birine yem olmak ~ dafê 1) tuzağa düşmek ,) kapana düşmek , ~ dafikê 1) kapana düşmek , ,) faka basmak, kafese girmek , ~ dar û derbê jinan kadınlaşmak ~ darê jinan 1) geyik etine girmek , , erinlik çağına ermek ,) andropoza girmek, , yaş dönümüne girmek ~ darê mêran , , menopoza girmek , , erkekleşmek ~ delabê jinan , andropoza girmek ~ derdan derde girmek ~ derd

TIRKÎ: düşmek

TIRKÎ: düşme , düşme , düşme , yığılma, yığılıp kalma, yıkılma , düşme, çakılma , düşme , düşme , düşme , düşme , düşme , 1 düşme , 1 düşme , 1 düşme , 1 düşme , 1 düşme , 1 düşme , 1 düşme , 1 düşme , 1 düşme , ,0. düşme , , düşme , , girme, giriş * di her cara ketina min a fakulteyê de min ew didît fakülteye her girişimde ilk onu görürdüm , girme , , girme , , girme , , girme , , girme , , girme , , girme , 30. girme , 3 girme, değme, , 3 girme , 3 yerleşme , 3 yerleşme , 3 bitkinleşme, bitkin düşme, tükenme. tükeniş , 3 boynunu bükme , 3 devrilme 3 düşkünleşme , 3 gelme , 40. vurma , 4 kaçma , 4 düşme, boylama 4 geçme , 4 dökülme , 4 inginlik, çökme , 4 bîtap düşme, yorgun düşme ~a ber hev çene yarışı ~a darê mêran , menopoza girme ~a darê jinan a mêran andropoz ~a deng ses yetimi ~a dengan rz ses düşmesi ~a dengê navîn rz iç ses düşmesi ~a hev kenetlenme, kenetleniş ~a kar işe girme ~a kîteya navîn orta hece yutumu ~a kîteyan rz hece yutumu ~a navdeng rz iç ses düşmesi ~a pêşdeng rz önses düşmesi

TIRKÎ: devrilmek

bi bîra , ketin

TIRKÎ: hatırlanmak

bi diyarê , ketin

TIRKÎ: görmeye gitmek

bi pey şopa , ketin

TIRKÎ: izinin peşine düşmek

bi pêş çavê , ketin

TIRKÎ: gözüne ilişmek

bi ser , ketin

TIRKÎ: aşmak, boyunu aşmak * bi ser telê min dikeve boyu benimkini aşıyor , takılmak yüzeye çıkmak * dar bi ser avê dikeve ağaç su yüzeyine çıkıyor

bi ser dilê , ketin

TIRKÎ: takılmak, zerine varmak

bi ser kurm û kirasê , ketin

TIRKÎ: huyunu, suyunu öğrenmek

bi ser kurmê , ketin

TIRKÎ: huyunu öğrenmek

bi ser ruhê , ketin

TIRKÎ: takılmak, üstüne yürümek, üstelemek

bi serê , ketin

TIRKÎ: kafasına yatmak

bi tanqala , ketin

TIRKÎ: kafayı takmak, uğraşmak

bidora , ketin

TIRKÎ: ağzını aramak , * em bi dora wî ketin lê em jê tiştek hîn nebûn ağzını aradık ancak bir şey öğrenemedik

bisemta , ketin

TIRKÎ: semtine uğramak

ketin.

TIRKÎ: düşmek

li ber guhê , ketin

TIRKÎ: kulağına gelmek, duyum almak

li bîra , ketin

TIRKÎ: özlemek

li erza , ketin

TIRKÎ: gurununu incitmek

li irzê , ketin

TIRKÎ: azarlamak

li kêfa , ketin

TIRKÎ: birine çıkışmak, terslemek

li rûyê , ketin

TIRKÎ: bozmak ,

li telê , ketin

TIRKÎ: onuruna dokunmak, namusuna dokunmak

li têla , ketin

TIRKÎ: lâfını yüzüne vurmak

li zidê , ketin

TIRKÎ: zıtına basmak ,

Tüm hakları serbesttir

Babylon Turkish-English

Download this dictionary

ket

n. obstacle, balk, baulk, clog

Kurmanji-Kurmanji Ferhenga Kameran

Download this dictionary

Ketin

(k.jn.x.mê) bn: Kevtin.

Îrec Mêhrbexs