Konfederacja (
łac. confoederatio, związek) – związek zbrojny zawiązywany przez duchowych,
szlachtę i miasta w celu realizacji własnych celów lub w zastępstwie władzy państwowej, tworzony w
Polsce i na
Litwie w wiekach XIII-XIX. Jej genezy należy szukać w średniowiecznym
prawie oporu (
łac. ius resistendi) przeciwko władcy.