Kozacy, dawniej też
Kazacy (
ros. каза́ки,
kazaki,
ukr. коза́ки,
kozaki z
tur. quazzāq — "awanturnik", "chudy pachoł", "chudy pachołek") – nazwa odnosząca się do grupy ludności o charakterze wieloetnicznym z dominującym substratem
ruskim, zamieszkującej
stepy położone na południe od księstw ruskich, określająca później także rodzaj osadnictwa wojskowego na zasiedlanych pogranicznych ziemiach
Rzeczypospolitej i
Rosji.