De
neanderthaler (
Homo neanderthalensis) is een uitgestorven mensensoort, die zich in een periode van honderdduizenden jaren geleidelijk aan ontwikkelde uit
Homo heidelbergensis. De eerste onomstreden vondsten van skeletresten die de klassieke neanderthalerkarakteristieken vertonen, dateren van 180.000 en 176.000 jaar geleden. Vondsten uit die tijd, midden in het
Saalien, zijn weliswaar zeer zeldzaam, maar dit betekent niet dat er al niet eerder neanderthalers hebben rondgelopen. Pas zo rond 130.000 jaar geleden, tegen het einde van het Saalien en tijdens het voorlaatste
interglaciaal, het
Eemien (van 128.000 tot 116.000 jaar geleden), worden de vondsten talrijker. Een zeer grote vondst, die van rond de 130.000 jaar geleden dateert, werd in 1899 in de nabijheid van de
Kroatische stad
Krapina gedaan.