Pacyfikacja (od
łac. pax =
pokój,
pacificatio) – dosłownie "uspokojenie". Termin ma kilka znaczeń:
- Tłumienie – przemocą bądź innymi środkami przymusu bezpośredniego – manifestacji, powstania, buntu itp.
- Użycie sił zbrojnych (wojska, żandarmerii, policji) w celu stłumienia niepokojów i przejawów niezadowolenia bądź oporu wobec władzy.
- Ekspedycja karna okupanta na określonym terytorium, której celem jest masakra ludności cywilnej; stosowana na szeroką skalę na ziemiach polskich przez okupanta niemieckiego w latach 1939-1945. Pacyfikacje przeprowadzały najczęściej oddziały żandarmerii wojskowej, policji i SS, czasami również Wehrmachtu. Najsłynniejsze pacyfikacje na ziemiach polskich to te w miejscowościach: Borów, Cyców , Huta Pieniacka, Jamy, Kaszyce, Kitów, Krasowo-Częstki, Krusze, Kulno, Lipniak-Majorat, Łążek, Michniów, Milejów, Mrozy, Ochotnica Dolna, Olszanka, Rajsk, Różaniec, Skłoby, Smoligów, Sochy, Sumin, Szczecyn, Wanaty, Strużki i wiele innych. Według szacunkowych obliczeń pacyfikacje na ziemiach polskich w latach 1939-1945 pochłonęły ok. 20 tysięcy istnień ludzkich.
- W Rzeczypospolitej Obojga Narodów używano określenia w pierwotnym łacińskim znaczeniu por. Sejm pacyfikacyjny.