Roland is de aanduiding voor standbeelden van een ridderfiguur met zwaard, die vooral in Duitse steden voorkomen. Het standbeeld staat symbool voor de vrijheid van de burgers in de stad. De meeste standbeelden vinden hun oorsprong in de Middeleeuwen, hoewel veel nog bewaard gebleven beelden uit de zestiende en zeventiende eeuw dateren. In steden als
Leipzig en
Hannover werd zelfs in de twintigste eeuw nog een Roland geplaatst.