Szyb (górnictwo)

Szyb – wyrobisko kapitalne górnicze  pionowe lub pochyłe o nachyleniu powyżej 45° o przekroju poprzecznym powyżej 4 m² i znacznej głębokości, prowadzące z powierzchni terenu do położonego w głębi ziemi złoża kopaliny użytecznej, lub łączące wyrobiska poziome pod ziemią.

• Szyb ślepy - wyrobisko pionowe nie mające ujścia na powierzchnię i łączące wyrobiska poziome pod ziemią.
• Szybik – szyb o średnicy mniejszej niż 3,0 m (w przypadku szybu o przekroju kołowym) lub szyb o powierzchni przekroju poprzecznego w świetle obudowy mniejszej niż 15 m².

Szyby służą do udostępnienia złoża oraz są głównymi wyrobiskami komunikacyjnymi i wentylacyjnymi kopalni. Posadowienie obudowy szybu to stopa szybowa. Szyb składa się z nadszybia, rury szybowej, podszybia i rząpia. Nad szybem na powierzchni terenu znajduje się wieża szybowa, nad wylotem szybu położone jest nadszybie i zrąb. Na kolejnych poziomach kopalni bezpośrednio do szybu przylegają podszybia. Dolna część szybu, leżąca poniżej najgłębszego poziomu wydobywczego, nosi nazwę rząpia. Odcinek szybu między nadszybiem a rząpiem nazywany jest rurą szybową. Rura szybowa szybu podzielona jest na przedziały:

• transportowy - przeznaczony do transportu materiału urobku i ludzi;
• drabinowy - służący do zejścia i wyjścia ludzi w przypadku uszkodzenia wyciągu;
• kablowo rurowy - do zawieszania kabli energetycznych i telekomunikacyjnych, rurociągów sprężonego powietrza, wody, płynnej podsadzki;
• przedział skipowy - wydzielony jest obok przedziału transportowego w niektórych głębokich szybach o dużym przekroju.