Tikál

Tikál, Tical – miasto Majów położone na terenie Gwatemali w departamencie Petén, w gminie San Andrés, w pobliżu jeziora Petén Itzá. Najprawdopodobniej dawna stolica państwa Majów. Zostało założone w początkowym okresie klasycznym, w III wieku. Pierwotne centrum kulturowe znajdowało się pod silnymi wpływami Teotihuacán (do ok. 400 r.). W tym okresie rozpoczęto wznoszenie w mieście pierwszych piramid w stylu talud-tablero. Okres największego rozkwitu przypada na VII – VIII w. W IX w. miasto zostało opuszczone. Ukryte w dżungli ruiny zostały odkryte pod koniec XVII wieku przez hiszpańskich misjonarzy. Pierwsze naukowa ekspedycja została zorganizowana przez rząd Gwatemali w 1848 r. Badania archeologiczne były prowadzone już w XIX w., systematyczne wykopaliska prowadzono od 1952 do 1970 oraz w 1980 r. Badania pozwoliły na odkrycie sześciu wysokich piramid schodkowych z wzniesionymi na nich świątyniami i innych grup budowli połączonych ze sobą drogami procesyjnymi. Wśród nich odkryto liczne stele upamiętniające kolejnych władców Tikál. W centrum miasta, przy Wielkim Placu ruiny dwóch świątyń zwanych świątynią I i świątynią II oraz zabudowania Północnego Akropolu i Centralnego Akropolu. Świątynia I o wysokości ponad 46,0 m nazywana jest także Świątynią Wielkiego Jaguara, zlokalizowana została po wschodniej stronie placu. Po stronie zachodniej, znajduje się nieco niższa, o wysokości ok. 36,0 m Świątynia II. Czas ich powstania określany jest na ok. 700 r. Na zachód od tej grupy wznosi się ruina najwyższej, mierzącej ponad 65,0 m, piramidy z świątynią IV zwaną też Świątynią Dwugłowego Węża. Czas jej powstania określa się na ok. 480 r. W pobliżu Centralnego Akropolu, na jego południowo-zachodnim krańcu znajduje się Plac Zaginionego Świata, na której wzniesiono platformę do prowadzenia obserwacji astronomicznych oraz Plac Siedmiu Świątyń. Przy południowym krańcu drogi procesyjnej noszącej imię odkrywcy z 1848 r. Modesto Méndeza znajduje się świątynia VI, nazywana Świątynią Inskrypcji, z uwagi na umieszczenie w jej centralnej części dachu długiego napisu. Czas jej powstania określany jest na ok. 766 r. Nie są to wszystkie piramidy schodkowe zbudowane w Tikál. W grupach ruin oznaczonych O, R i Q znajdują się kolejne bliźniacze piramidy. Obszar, na którym znajdują się ruiny, zajmuje powierzchnię ok. 60,0 km ², powierzchnia całego miasta liczyła ok. 125,0 km ².