De
Unie van Utrecht is een op
23 januari 1579 getekende overeenkomst tussen een aantal Nederlandse
gewesten, waarin werd overeengekomen dat men zich gezamenlijk zou inzetten om de Spanjaarden het land uit te jagen en waarin daarnaast een aantal staatkundige zaken werden geregeld op het gebied van bijvoorbeeld defensie, belastingen en godsdienst, zodat het ook wel kan worden gezien als een eerste versie van een latere
grondwet. Omdat de unie een aanvulling vormde op de zogeheten 'Generale Unie' van 1576 (de
Pacificatie van Gent), wordt ook wel gesproken van de
Nadere Unie.