Een
vandegraaffgenerator of
bandgenerator is een
elektrostatische generator ontworpen door
Robert Van de Graaff in het begin van de 20e eeuw. De generator bestaat voornamelijk uit een isolerende buis waarop een holle metalen bol is bevestigd. In de verticaal opgestelde, geïsoleerde buis draait een elektrisch geïsoleerde band die fysiek
elektrische lading van onder (door wrijving met de aandrijvende as of afkomstig van een
hoogspanningsunit) naar boven vervoert. De band fungeert daarbij als
stroombron. Zowel boven als onder wordt door metalen kammetjes met scherpe punten de lading getransporteerd. Onder wordt deze op de band gebracht en boven in de bol er weer afgehaald. Ook kan aan de onderkant
statische elektrische lading op de band worden gebracht door de band langs een ander geschikt isolerend materiaal te laten wrijven - bijvoorbeeld een rubberen band die onderaan over wat wol of kattevel wrijft (het zogenaamde
tribo-elektrisch effect).