Abdykacja (łac.
abdicatio – zrzeczenie się) – dobrowolne lub wymuszone przedwczesne zrzeczenie się przez panującego monarchę przysługujących mu z tego tytułu praw. Może być dobrowolna, np. cesarza
Karola V, królowych Niderlandów
Wilhelminy i
Juliany,
Jana Kazimierza, lub wymuszona przez okoliczności, uniemożliwiające dalsze skuteczne sprawowanie władzy, np. cara
Mikołaja II,
Gustawa IV Adolfa,
Napoleona I,
Wilhelma II,
Edwarda VIII,
Augusta Mocnego,
Stanisława Leszczyńskiego,
Stanisława Augusta. Pozbawienia władzy nie zaakceptowali i abdykacji nie podpisali np. cesarz Austrii i król Węgier
Karol I, król Grecji
Konstantyn II, car Bułgarii
Symeon II, król Włoch
Humbert II, którzy nadal uważali się za prawowitych monarchów.