atom

Atom je osnovna gradivna jedinica tvari. Atom se sastoji od jezgre (koju cine protoni i neutroni) i elektrona koji se nalaze u ljuskama oko jezgre. Jezgra cini 99.98% mase atoma. Promjer jezgre (10^-15 m) je 100 000 puta manji od promjera atoma (10^-10 m).

Sa kimika at pisika, ang atomo (Griyegong ἄτομος o atomos na may kahulugang "hindi mahahati") ay pinakamaliit na partikula na nagbibigay katangian sa isang elementong kimikal. Ang atomo ay binubuo ng isang siksik na nukleyo ng mga proton na may positibong karga at mga neutron na may neutral na karga, at nababalot ng isang mas malaking ulap dagisik (elektron) na may negatibong karga. Neutral ang isang atomo kapag ang bilang ng mga proton at dagisik ay pareho. Ang bilang ng proton ng isang atomo ang nagtatakda kung anong elemento ito habang ang bilang ng neutron nito ang nagtatakda sa isotopo o kahasi ng elemento.

Për herë të parë ky term është përdorur nga filozofi i Greqisë së lashtë Demokriti (460 p.e.s.-370 p.e.s.) i cili me këtë fjalë emërtonte atë element të materies që nuk ndahet më d.m.th atomi greqisht atomo (ατομο) = fjalë e përbërë nga parafjala a=pa + tomo, temno=presë, ndaj, ajo që nuk pritet më. Atomi eshte grimca me e vogel qe nderton cdo substance. Nje substance e thjeshte perbehet nga atome te te njejtin lloj. Më pas Xhon Daltoni i vërtetoi botëkuptimet e filozofëve Demokriti dhe Leukipi. Ai përfundoi se materia eshë e ndërtuar prej grimcave te vogla te cilat nuk mund te ndahen prej ti me metoda kimike. Këto grimca janë atomet. Kemi edhe eksperimentin e Radhërfordit. Ai mori nje flete ari dhe e bombardoi ate me rreze alfa. Kur rreset shkuan ne qender,ato devijuan. Shkaku ishte se kishte protone me ngarkese pozitive dhe afer ishin protonet te cilat jane pa ngarkese. Rreth berthames rrotullohen elektronet te cilat jane pa ngarkese.

Atomas (gr. άτομος 'nedalus') – mažiausia elektriškai neutrali cheminio elemento dalelė, turinti jo chemines savybes. Atomo dydis yra apie 0,1 nanometro. Viename kubiniame metre telpa apie 10³⁰ atomų.