Cenobityzm (z
koinobion – „życie we wspólnocie”) – formuła życia
zakonnego we wspólnocie, w przeciwieństwie do
anachoretyzmu czy
eremityzmu. Zakonnika prowadzącego takie życie określa się mianem
cenobity. Za inicjatorów życia cenobitycznego uważani są egipscy mnisi – przede wszystkim św.
Pachomiusz oraz św.
Szenute z Atripe. Część badaczy uważa jednak, że taka postać życia monastycznego istniała już wcześniej, a Pachomiusz nadał jej tylko określoną formę, co polegało przede wszystkim na stworzeniu Reguły kierującej życiem wspólnoty. Mnisi zobowiązani byli do posłuszeństwa wobec przełożonych, wspólnego odmawiania modlitw i uczestniczenia w
Eucharystii oraz wykonywania określonej pracy na rzecz wspólnoty. W odróżnieniu od anachoretów, cenobici mieszkali razem i spożywali posiłki we wspólnym
refektarzu. Na Regule Pachomiusza wzorowana była Reguła opracowana przez św.
Benedykta z Nursji, dzięki czemu cenobityczny model życia został zaszczepiony na terenie
Europy.