Comitatenses - oddziały mobilne. Wojska
rzymskie z silną jazdą, które stacjonowały w głębi
imperium i miały za zadanie uniemożliwić najeźdźcom, którzy przedarli się przez
limes, wdarcie się w głąb imperium. Oddziały te powstały w wyniku reform cesarza
Konstantyna I Wielkiego (
306 -
337). Używane były także w pierwszych wiekach istnienia
Bizancjum.