Faryzeusze – w ostatnich dwóch wiekach p.n.e. i do ok.
70 r. n.e., jedno z żydowskich stronnictw religijno-politycznych (obok
saduceuszy,
esseńczyków,
zelotów i
nazarejczyków). Nazwa ich pochodzi od
hebrajskiego słowa
peruszim – "oddzieleni", "odłączeni", a bezpośrednio z łacińskiego
pharisaei poprzez
greckie pharisaioi. Sami faryzeusze nazywali siebie
chawerim tzn. "równi sobie", "współtowarzysze". Faryzeusze byli w zasadzie stronnictwem ludzi świeckich, będącym opozycją wobec kapłańskiej arystokracji
saduceuszów, starającym się jednak w swoim postępowaniu przestrzegać świątynnych reguł czystości. Zyskali sobie reputację ekspertów w dziedzinie interpretacji Pisma. Faryzeuszy czasem określa się mianem "Uczeni w Piśmie". W dzisiejszych czasach mianem faryzeusza określa się człowieka fałszywego i obłudnego.