halogen

Elementi 17. grupe periodnog sistema elemenata, poznati i kao halogeni elementi su:

• Fluor (F)
• Hlor (Cl)
• Brom (Br)
• Jod (I) i
• Astat (At)

Ang mga haloheno o mga elementong haloheno ay isang serye ng mga elementonghindi metal mula sa pangkat 17 ng talaang peryodiko (dating nasa: VII, VIIA), na binubuo ng plorina (F), kloro (Cl), bromina (Br), yodo (I), at astatino (At). Maaari ring isama ang artipisyal na ginawang elementong may bilang na 117 (ununseptium) sa pangkat ng mga haloheno.

Ky grup përbehet nga këto elemente :

• Fluori
• Klori
• Bromi
• Jodi
• Astati

Etimologjia e emrit vjen nga fakti qe mund te krijojnë kripëra me metalet. Ne shtresën e jashtme kane 7 elektrone, kështu qe kane tendence te marrin një elektron, ne kripërat jonike ose te jonizuara ne ujë shfaqen me ngarkese negative. Janë elementet me elektronegative dhe ne gjendje elementare formojnë molekula biatomike. Mund te reagojnë dhe midis tyre duke formuar molekula si BrF, ICl e ClF. Ne temperature mjedisi fluori dhe klori janë gaze, bromi është lëng, jodi dhe astati janë te ngurte, edhe pse astati është aq i rralle e i paqëndrueshëm sa zakonisht nuk konsiderohet. Me metalet formojnë kripëra me formule M^y+ X _y ku X është halogjeni dhe M metali, formojnë dhe hidracide binare me formule HX (HF, HCl, HBr, HI). Halogjenët janë shume reaktive dhe ne sasi te mjaftueshme mund te jene letale për organizmat biologjike. Fluori është me reaktivi dhe ne fakt reagon dhe me gazet e dobët ; klori dhe bromi përdoren si dizinfektante. Klori është halogjeni me i bollshëm ne Toke, ku gjendet si jon klorur, gjithmonë ne formën jonike është i vetmi halogjen i nevojshëm për organizmin njerëzor. Iodi nevojitet ne sasi minimale për prodhimin e hormoneve tiroidale. Fluori përdoret ne prodhimin e pastave te dhemebve sepse formon një shtrese qe forcon zmaltin.

Halogènai ( 'druska' + genos 'gimine'; pažodžiui 'sudarantis druskas') - elementai, VIIA grupes nemetalai, sudarantys druskas, - fluoras, chloras, bromas ir jodas (seniau, o ir šiandien kai kuriuose šaltiniuose halogenams priskiria ir astata, taciau šis ne visada priskiriamas prie halogenu grupes, nes yra pusmetalis), turintys panašia išorinio elektronu sluoksnio struktura, taigi ir bendras chemines savybes.