Het
handelskapitalisme of
vroegkapitalisme is een economisch systeem dat ontstond bij de opkomst van de rijke stedelijke gebieden in
Noord-Italië en
Vlaanderen in de late
middeleeuwen. Kooplieden investeerden hun steeds groeiende kapitaal in ondernemingen op het gebied van handel en daarmee verbonden bedrijfstakken, zoals
scheepsbouw,
manufactuur en
trafiek. Toen door de grote
ontdekkingsreizen rond 1500 wereldhandel ontstond, kwamen grote, kapitaalkrachtige bedrijven tot stand. In de beginfase waren dat meestal familiebedrijven. Later begonnen kooplieden steeds vaker een
joint venture om de risico's van hun investeringen te spreiden. De
VOC is het eerste bedrijf ter wereld dat kapitaal bijeenbracht door de uitgifte van aandelen. Langzamerhand werd het beperken van de risico's en daarmee het voortbestaan van de ondernemingen belangrijker dan het behalen van winst op zich.