Een
havenstad is een
stad met een
haven. Havensteden onderscheiden zich van
plaatsen zonder aanlegplaats voor
schepen door een permanent komen en gaan van mensen en goederen. In een
vissersdorp betreft dit
autochtone inwoners. Plaatsen met een zeehaven kenmerken zich juist door de langdurige aanwezigheid en invloed van
buitenlanders. Door de
handel in exotische producten konden havensteden zich in de middeleeuwen ontwikkelen tot
stapelplaatsen. Het
stapelrecht bood een belangrijke bron van inkomsten totdat het in 1815 op het internationale
Congres van Wenen werd afgeschaft.