Monastycyzm (z łac.
monasticus, od
gr. monastērion - cela pustelnika, z
monachos - samotny) – forma życia religijnego, której podstawą jest życie, zgodne z
regułą zakonną, we wspólnocie
zakonnej (
klasztor); w
chrześcijaństwie, a także m.in. w religiach pogańskich (
westalki), w
judaizmie (
qumrańczycy), w
buddyzmie i in. Monastycyzm ma na celu kult religijny - służbę Bogu czy dążenie do samorealizacji przez czystość duchową, ubóstwo, umartwianie się, modlitwę, kontemplację lub medytację, np. w buddyzmie reguły zakonne są zwane "ku wyzwoleniu" (
sanskryt. Prātimokṣa; Prāti znaczy "ku" a mokṣa "wyzwolenie").