neologisme

Een neologisme of nieuwvorming is een taalelement dat nieuw is in een taal. Hoewel het om elementen van zinsbouw of klank kan gaan, wordt deze aanduiding over het algemeen gebruikt voor woorden – meer in het bijzonder inhoudswoorden – en niet voor woordgroepen en/of zinsdelen. In het algemeen worden neologismen in ruime zin onderscheiden van neologismen in enge zin:

• Een neologisme in ruime zin is ieder nieuw taalelement, of dat nu aan een andere taal is ontleend dan wel geheel nieuw is. Het Instituut voor Nederlandse Lexicologie bijvoorbeeld hanteert deze definitie van het begrip neologismen; het rekent alle nieuwe woorden tot de neologismen, dus ook nieuwe ontleningen.
• Een neologisme in enge zin is een nieuw taalelement dat niet aan een andere taal ontleend is. In dit artikel wordt van deze laatste definitie uitgegaan, en het beperkt zich tot woorden die nieuw zijn. Voorts beperkt de analyse zich voornamelijk tot het Nederlands.