paradigm

In science and philosophy, a paradigm is a distinct set of concepts or thought patterns, including theories, research methods, postulates, and standards for what constitutes legitimate contributions to a field.

Ein Paradigma (Pl. Paradigmen oder Paradigmata) ist eine grundsätzliche Denkweise. Seit dem späten 18. Jahrhundert bezeichnet Paradigma eine bestimmte Art der Weltanschauung oder eine Lehrmeinung. Der Begriff wurde von Georg Christoph Lichtenberg eingebracht. Als Paradigma kann auch eine (wissenschaftliche) Schule bezeichnet werden: Beispiele für eine solche „grundlegende Weltsicht“ sind das geozentrische Weltbild oder das heliozentrische Weltbild.

• Paradigm (Law & Order), een aflevering van Law & Order
• Paradigm (Marvel Comics), een karakter van Marvel Comics
• Paradigm Entertainment, een videospellen fabrikant
• Paradigm (nachtclub), een nachtclub in Groningen
• Paradigm (1970), een korte film van B.S. Johnson met William Hoyland
• Paradigma (wetenschapsfilosofie), wetenschap in filosofie
• Paradigma (taalkunde), benaming voor een groep verschijningsvormen van een of enkele woorden
• Paradigma (geslacht), een geslacht van vlinders uit de familie van de uilen (Noctuidae)

Met een paradigma wordt in het algemeen een zienswijze bedoeld.
Meer in het bijzonder wordt deze term gebruikt voor:

• Paradigma (wetenschapsfilosofie), een samenhangend stelsel van modellen en theorieën
• Paradigma (taalkunde), een groep in zeker opzicht gelijksoortige taalkundige vormen
• Programmeerparadigma, een programmeerstijl in de informatica
• Experimenteel paradigma, een in de gedragswetenschappen toegepaste empirische methode
• Algemeen: een model of voorbeeld, zoals bijvoorbeeld het paradigma van scenarist Syd Field met de drie act-structuur

Un paradigme est une représentation du monde, une manière de voir les choses, un modèle cohérent de vision du monde qui repose sur une base définie (matrice disciplinaire, modèle théorique ou courant de pensée). C'est une forme de rail de la pensée dont les lois ne doivent pas être confondues avec celles d'un autre paradigme et qui, le cas échéant, peuvent aussi faire obstacle à l’introduction de nouvelles solutions mieux adaptées. Cette notion est rattachée à celle d'idéologie, au sens de la science des idées, des représentations.