pijnreceptor

Een nociceptor of pijnreceptor is een zenuwuiteinde dat gespecialiseerd is in het waarnemen van prikkels die een schadelijke invloed (Latijn: nocere = schaden) op het organisme kunnen hebben. Dergelijke prikkels wekken doorgaans een gevoel van pijn op. Er bestaan verschillende soorten nociceptoren, verspreid over het lichaam. Sommigen zijn gespecialiseerd in waarneming van mechanische invloeden (zoals druk, scherpe voorwerpen), anderen in het waarnemen van lage of hoge temperatuur (koude: < 5°C, of warmte: > 45°C) en chemische stoffen (zoals Spaanse Peper). Sommige receptoren heten polymodaal (bijvoorbeeld C-polymodale nociceptoren in de huid), omdat zij op meerdere typen prikkels reageren. Een ander type nociceptoren bevatten receptoren die gevoelig zijn voor de stof ATP (adenosine-trifosfaat). Deze receptoren zijn betrokken bij pijn veroorzaakt door angina, migraine, kanker en spierblessures. Nociceptoren zijn gelegen in huid, slijmvlies, of interne organen zoals spieren, ingewanden, gewrichten e.d. De cellichamen van deze receptoren bevinden zich in het ruggenmerg (dorsale grensstreng ganglioncellen). Nociceptieve prikkels worden vanuit de receptor via het ruggenmerg en specifieke kernen van de thalamus en via specifieke zenuwbanen naar de somatosensibele schors vervoerd.