transpozycja (szachy)

Transpozycja – w teorii otwarć szachowych – sytuacja, w której do tej samej pozycji na szachownicy dochodzi się poprzez zastosowanie różnej kolejności posunięć. Rodzaj (nazwa) otwarcia nie zależy wówczas od kolejności początkowych posunięć, ale od pozycji, do której one doprowadziły. Przykładowo, sekwencja posunięć:

1.Sf3 d5

2.c4 e6

jest charakterystyczna dla otwarcia Rétiego. Jeśli jednak gra potoczy się dalej tak:

3.d4 Sf6

4.Sc3

powstanie pozycja typowa dla nieprzyjętego gambitu hetmańskiego (1.d4 d5 2.c4 e6 3.Sc3 Sf6 4.Sf3 - pozycja na diagramie). Transpozycje sprawiają wiele problemów początkującym szachistom przy poznawaniu tajników otwarć szachowych.